Toelichtingen

Vaste activa
Onder de vaste activa worden afzonderlijk opgenomen de immateriële, de materiële en de financiële vaste activa. 

Immateriële vaste activa
Onder de immateriële vaste activa vallen de kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief. Waardering vindt plaats tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De afschrijving geschiedt lineair op basis van de wettelijke termijnen. 

De onder de kosten van onderzoek en ontwikkeling geactiveerde voorbereidingskosten voor grondexploitaties voldoen aan de volgende voorwaarden: 

• de kosten passen binnen de kostensoortenlijst (artikel 6.2.4) van het Besluit ruimtelijke ordening;  
• de kosten staan maximaal vijf jaar geactiveerd onder de immateriële vaste activa. Daarna leiden de kosten tot een actieve grondexploitatie, dan wel worden deze afgeboekt ten laste van het jaarresultaat;
• plannen tot ontwikkeling van de grond waarvoor de voorbereidingskosten worden gemaakt, hebben bestuurlijke instemming, blijkend uit een raads- of – indien gedelegeerd – collegebesluit.

Kosten van het sluiten van geldleningen worden direct ten laste van de exploitatie gebracht.

Bijdragen aan activa in eigendom van derden kunnen worden geactiveerd als:

•  er sprake is van een investering door een derde;
• de investering bijdraagt aan de publieke taak;
• de derde zich heeft verplicht tot het daadwerkelijk investeren, op een wijze zoals overeengekomen;
• de bijdrage kan worden teruggevorderd, als de derde in gebreke blijft of de gemeente anders recht kan doen gelden op activa die samenhangen met de investering.

Activering kan slechts plaatsvinden als aan alle voorwaarden is voldaan.
Op de geactiveerde bijdragen aan activa in eigendom van derden wordt afgeschreven, waarbij de afschrijvingsduur maximaal gelijk is aan de verwachte gebruiksduur van de activa waarvoor de bijdrage aan derden wordt verstrekt.

Materiële vaste activa
Activa worden gewaardeerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en de bijkomende kosten. De vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van de gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten, welke rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend, inclusief de direct toe te rekenen salariskosten. 

Artikel 35 BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met economisch nut, investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven en investeringen met maatschappelijk nut in de openbare ruimte (bijvoorbeeld wegen, pleinen, bruggen en openbaar groen).

Investeringen met economisch nut
Investeringen die op enigerlei wijze kunnen bijdragen aan het genereren van middelen en/of die verhandelbaar zijn, zijn investeringen met economisch nut. Deze materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en met eventuele subsidies en bijdragen van derden. Op gronden en terreinen wordt niet afgeschreven.

Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven
Wanneer investeringen grotendeels of meer worden gedaan voor riolering, het inzamelen van huishoudelijk afval of voor rechten die op grond van artikel 229 lid a en b Gemeentewet worden geheven, dan worden deze investeringen op de balans opgenomen onder een aparte categorie: investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven.

Investeringen met maatschappelijk nut
De materiële vaste activa met een maatschappelijk nut worden, evenals investeringen met een economisch nut, geactiveerd en over de verwachte toekomstige gebruiksduur afgeschreven. 
In een tabel, die als bijlage is gekoppeld aan de nota afschrijvings- en waarderingsbeleid, zijn de te hanteren afschrijvingstermijnen voor de verschillende soorten activa opgenomen. 

Duurzame waardevermindering van vaste activa
Afwaardering van bedrijfseconomisch vastgoed vindt plaats als de directe opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde. Lagere taxatiewaarden dan de boekwaarden van onroerende zaken zijn hierbij als duurzame waardedaling in aanmerking genomen. Afwaardering van maatschappelijk vastgoed vindt plaats indien de directe opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde en er ten opzichte van de huidige functie geen (bestuurlijke) intentie is voor duurzame exploitatie. 
Duurzame waardeverminderingen worden onafhankelijk van resultaat genomen.

Erfpacht
In erfpacht uitgegeven gronden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, waarbij de uitgifteprijs geldt als verkrijgingsprijs.

Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen, leningen u/g en overige uitzettingen zijn opgenomen tegen nominale waarde. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht.

Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingprijs, vindt afwaardering plaats. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken. De actuele waarde ligt boven de verkrijgingsprijs.  

Vlottende activa
Onder de vlottende activa worden afzonderlijk opgenomen de voorraden, de uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar, de liquide middelen en de overlopende activa.

Voorraden
Het startpunt van een grondexploitatie is het raadsbesluit met de vaststelling van het complex, inclusief grondexploitatiebegroting. 

De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs, verminderd met de opbrengst wegens verkopen. Indien de boekwaarde de marktwaarde van de grond overschrijdt, wordt een afwaardering naar de lagere marktwaarde verantwoord/wordt een voorziening voor het verwachte negatieve resultaat getroffen.
De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend, zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken (limitatief opgesomd in de kostensoortenlijst zoals opgenomen artikel 6.2.4 van het Besluit ruimtelijke ordening). In de vervaardigingsprijs wordt daarnaast een redelijk deel van de indirecte kosten opgenomen en is de werkelijk over vreemd vermogen betaalde rente over het boekjaar toegerekend. De rente is toegerekend over de boekwaarde van de grondexploitatie per 1 januari van het betreffende boekjaar.

Voor winstneming gebruiken wij overeenkomstig de eisen van het BBV de Percentage of Completion methode (POC). Voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd moet tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Daarmee moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan:

• het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat;
• de grond (of het deelperceel) moet zijn verkocht;
• de kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).

Overige voorraden
De overige voorraden worden opgenomen tegen de verkrijgings- of vervaardigingprijs of tegen lagere marktwaarde.

De Zuidhoek waardeert de grond- en hulpstoffen op basis van vaste verrekenprijzen c.q. werkelijke inkoopprijzen. Waarderingsverschillen tussen de standaard verrekenprijs en de betaalde inkoopprijs worden als bedrijfsresultaat verantwoord.

De gerede producten en het onderhanden werk worden gewaardeerd tegen de fabricagekostprijs of, indien lager, tegen de verwachte marktwaarde.

Vorderingen, liquide middelen en overlopende activa
Deze worden opgenomen tegen de nominale waarde. Wat de vorderingen betreft wordt nog vermeld dat deze worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een eventuele voorziening voor oninbaarheid.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar, liquide middelen en overlopende activa
Deze worden opgenomen tegen de nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid van vorderingen zijn voorzieningen in mindering gebracht. 

Vaste passiva
Onder de vaste passiva worden afzonderlijk opgenomen het eigen vermogen, de voorzieningen en de vaste schulden, met een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Eigen vermogen
Het eigen vermogen van de gemeente bestaat uit de reserves en het rekeningresultaat van het dienstjaar. Vervolgens bestaan de reserves uit de algemene reserve en de bestemmingsreserves. Onder een bestemmingsreserve wordt verstaan een reserve waaraan door de raad een bepaalde bestemming is gegeven, maar waarover de raad nog wel kan besluiten om voor een andere aanwending te kiezen. Reserves worden gevormd conform de door de raad ter zake genomen besluiten. Ook de onttrekkingen aan reserves dienen te geschieden conform daartoe strekkende raadsbesluiten.

Vreemd vermogen
Het vreemd vermogen bestaat uit de voorzieningen en vaste schulden.

Voorzieningen
Voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen (schulden) van de gemeente. Om die reden kunnen voorzieningen naar de situatie per ultimo verslagjaar geen negatieve stand kennen. Een onverwacht bij de jaarrekening gesignaleerde negatieve stand moet via een eenmalige last worden gedekt. 

Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De voorziening pensioen voormalige wethouders wordt gewaardeerd op basis van contante waarde.

Indien sprake is van achterstallig onderhoud moet hiervoor een voorziening worden gevormd. Het is niet langer toegestaan om bij onvoldoende financiële middelen een termijn van vier jaar te hanteren voor het vormen van de voorziening.

De vorming van een voorziening, dan wel een dotatie aan een bestaande voorziening, wordt als een last in het betreffende boekjaar verantwoord. Alle aanwendingen van voorzieningen worden rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht en in het verslagjaar niet ten laste van de exploitatie verantwoord.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd langer dan één jaar
De vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. Het bedrag van binnen een jaar te vervallen aflossingen wordt niet afzonderlijk onder de vlottende passiva opgenomen.

Vlottende passiva 
Onder de vlottende passiva worden afzonderlijk opgenomen de netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar en de overlopende passiva.

De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De verplichtingen betreffen in principe de binnen een jaar vervallende schulden, met uitzondering van de aflossingsverplichtingen van langlopende schulden in het volgende boekjaar.

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
Buiten de balanstelling worden de bedragen vermeld van het recht op verliescompensatie in het kader van de vennootschapsbelasting (indien van toepassing) en van leningen die door de gemeente zijn gewaarborgd. In de toelichting op de balans is nadere informatie opgenomen.

Afschrijving
Bij voorkeur hanteren wij de lineaire afschrijvingsmethode, maar afschrijven op basis van de annuïtaire methode, mits gemotiveerd aangegeven en door het college besloten, is mogelijk.

De afschrijving vindt plaats op basis van de nota afschrijvings- en waarderingsbeleid Schouwen-Duiveland 2020 (vastgesteld op 17 december 2020). Hierin besloot de raad tot een schattingswijziging naar aanleiding van het onderzoek dat plaatsvond in het kader van de bestuursopdracht creëren budgettaire ruimte. Bij een aantal soorten activa is gekozen voor een verlenging van de afschrijvingstermijn, omdat de feitelijke gebruiksduur bij nader inzicht afwijkt van de eerder bepaalde gebruiksduur. De bestaande (rest)boekwaarde is niet herrekend. We schrijven de boekwaarde per 1 januari 2020 af over de resterende langere gebruiksduur.   

De afschrijvingstermijnen voor het gemeentehuis en onderwijsgebouwen zijn naar aanleiding van de nota afschrijvings- en waarderingsbeleid Schouwen-Duiveland 2020 niet aangepast. Het gemeentehuis wordt afgeschreven in 50 jaar, de onderwijsgebouwen in 60 jaar. Dit conform eerdere besluitvorming van de gemeenteraad over deze gebouwen. 

Rente
De rentelasten worden via de rente-omslagmethode ten laste van de exploitatie gebracht. De rentelasten worden berekend over de boekwaarden per 1 januari.
In principe rekenen we geen rente toe aan de reserves en voorzieningen. Alleen aan de reserve bovenwijkse voorzieningen en de voorziening pensioen voormalige wethouders is over het saldo per 1 januari rente toegevoegd.
De bespaarde rente wordt meegenomen in de rente-omslagberekening. Dit gebeurt op basis van de marktrente voor langlopende geldleningen (1%).

Eigen bijdrage op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Een aanvrager van een voorziening, hulp in de huishouding of een financiële tegemoetkoming (persoonsgebonden budget) is op grond van de Wmo een bijdrage verschuldigd. De wetgever heeft bepaald dat de berekening, oplegging en incasso van deze eigen bijdrage wordt uitgevoerd door het Centraal Administratie Kantoor (het CAK). De informatie van het CAK (om privacy redenen beperkt) is ontoereikend om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen.

Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen op grond van de Wmo geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dit betekent dat onze gemeente geen zekerheid omtrent omvang en hoogte van de eigen bijdragen kan verkrijgen. Wij moeten deze onzekerheid in de jaarstukken opnemen, ook al ligt de oorzaak niet bij ons.

Kosten van onderzoek en ontwikkeling mogen maximaal vijf jaar geactiveerd blijven staan. Omdat de vijfjaarstermijn voorbij is wordt het bedrag van € 75.845 overgeheveld naar de materiële vaste activa met maatschappelijk nut, het onderdeel grond-, weg- en waterbouwkundige werken.

In het overzicht structurele mutaties reserves verderop in deze jaarstukken ziet u voor welke investeringen de afschrijvingen worden gedekt uit de reserve dekking afschrijvingslasten.

De vermeerderingen en verminderingen groter dan € 100.000 van de materiële vaste activa met economisch nut betreffen: 

In 2021 vond geen uitgifte van grond tegen eeuwigdurende erfpacht plaats.
In de afgelopen jaren hebben we meerdere activa in erfpacht uitgegeven. De boekwaarde per 31 december 2021 voor de activa in erfpacht uitgegeven bedraagt € 2.807.540.

De vermeerderingen en verminderingen groter dan € 100.000 van de materiële vaste activa met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven, betreffen: 

Via de raadsbrief Evaluatie OAS Westerschouwen fase A van 8 februari 2022 informeerden wij u over de afronding van het maatregelenplan voor de optimalisatie van het rioolstelsel in Westerschouwen. In deze optimalisatie hadden wij kosten voor het waterschap voor onze rekening genomen. In 2021 ontvingen we hiervoor € 1,3 miljoen van het waterschap. Dit bedrag is gebruikt voor de verlaging van de boekwaarde van de OAS investeringen 2015-2020 per 31 december 2021.

Alle materiële vaste activa met een maatschappelijk nut voor 1-1-2017 zijn afgeschreven.

De vermeerderingen en verminderingen groter dan € 100.000 van de materiële vaste activa met maatschappelijk nut betreffen: 

De post voorraden betreft voornamelijk de bouwgrondexploitatie. Hieronder treft u het verloop in 2020 en 2021 aan. Voor een inhoudelijke toelichting op de diverse complexen wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. 

Algemeen
De waardering van de in exploitatie genomen gronden is gebaseerd op de inzichten zoals bekend bij het opstellen van de jaarrekening 2021 en de daarbij behorende inschatting van uitgangspunten, parameters en risico’s. Uiteraard betreft dit een inschatting die omgeven is door onzekerheden, die periodiek wordt herzien en waarbij de waardering in het komende jaar zowel positief als negatief kan uitvallen. Het college is van mening dat op basis van de huidige informatie en inzichten de beste schatting is gemaakt voor de waardering van de in exploitatie genomen gronden. De risico’s zijn nader toegelicht in de paragraaf grondbeleid en de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing in het jaarverslag.

Het geraamde positieve eindresultaat bedraagt afgerond € 2,2 miljoen. In dit resultaat is de negatief sluitende grondexploitatie van bedrijventerrein Gouwepoort te Zierikzee opgenomen voor een bedrag op eindwaarde van € 200.900. Voor deze negatief sluitende grondexploitatie is een voorziening getroffen van € 185.600. (contante waarde per 1-1-2022).

Parameters
Bij het doorrekenen van de grondexploitaties is rekening gehouden met:

• Kosteninflatiepercentage: 2%
• Eenmalige stijging van de te verwachten kosten: 5%
• Opbrengstinflatiepercentage: 1%
• Rente: 2,1%. Voor het berekenen van de voorziening grondexploitatie is rekening gehouden met een disconteringsvoet van 2%.

Grondprijzen
Voor de uitgifteprijzen is rekening gehouden met de grondprijsbrief 2022. De in de grondprijsbrief opgenomen prijzen zijn getoetst aan de huidige marktsituatie.

Tussentijdse winstneming
Voor de tussentijdse winstnemingen wordt de Percentage of Completion (POC) methode gebruikt. Voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd moet tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Daarmee moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan:

• Het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden geschat;
• De grond (of het deelperceel) moet zijn verkocht;
• De kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).
  
  

Het saldo aan tussentijdse winstneming en afgesloten plannen van € 1.221.100 is toegevoegd aan de algemene reserve ontwikkelingsbedrijf.

Plancapaciteit woningbouw gemeente Schouwen-Duiveland 
De gemeente Schouwen-Duiveland heeft in 2018 een woonvisie vastgesteld. Hieruit blijkt dat er gelet op de confrontatie tussen vraag en (planologisch) aanbod op dat moment vanuit kwantitatief opzicht geen behoefte was aan het vergroten van de planologische voorraad. Er was namelijk sprake van een overschot aan harde plancapaciteit. In juli 2021 zijn de Regionale Woningmarkt Afspraken tussen de provincie en gemeente vastgesteld. Hierdoor kunnen we 235 wooneenheden extra toevoegen bovenop de bestaande behoefte van 460. Met deze extra wooneenheden kunnen we extra woningen realiseren voor specifieke doelgroepen waar behoefte aan is. Aan dit aantal van 235 extra eenheden ligt een sloopopgave ten grondslag. Bij een eventueel overschot aan woningen in de toekomst dient dit aantal onttrokken te worden aan de woningvoorraad. De gemeente heeft per 1 januari 2022 geen bouwgrond voor woningbouw meer beschikbaar. Er is geen risico op de waardering van de grondexploitatie voor woningbouw van de gemeente. 

Bedrijventerreinenprogramma
Uit het in opdracht van de provincie Zeeland opgestelde rapport ‘prognose bedrijventerreinen Zeeland’ blijkt dat de vraag naar bedrijfsgrond voor Schouwen-Duiveland over de periode 2019 tot en met 2030 in het lage scenario 10 hectare bouwgrond betreft en in het hoge scenario 19 hectare.
Het rapport is opgesteld vóór de coronacrisis. Het blijkt uit de uitgifte en de vraag naar bouwgrond voor bedrijventerreinen dat de coronacrisis geen invloed heeft gehad op de uitgifte van bouwgrond voor bedrijvigheid. Integendeel, er is juist veel meer bouwgrond verkocht dan voorzien. Nagenoeg alle beschikbare grond is verkocht of in optie uitgegeven. 
Uit de herziening van de bouwgrondexploitaties voor de jaarrekening 2021 blijkt dat er voor één grondexploitatie (bedrijventerrein Gouwepoort) een mogelijk financieel risico ontstaat voor een totaalbedrag van € 185.600 (contante waarde per 1-1-2022). Om dit risico af te dekken is voor dit geprognosticeerde tekort een voorziening bouwgrondexploitatie getroffen.

Het verloop van de voorzieningen dubieuze debiteuren in 2021:

Het risico bestaat dat met name de belastingvorderingen lastig invorderbaar zijn vanwege de coronacrisis. Een aantal belastingkohieren is in de loop van 2021 opgelegd. Omdat een deel van de belastingplichtigen de aanslag mag betalen in tien termijnen, vervalt een deel van de aanslagen in 2022. Voor meer informatie verwijzen we u naar de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing, onderdeel voorziening dubieuze debiteuren.

Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren (bedragen x € 1.000)

Recht op verliescompensatie in het kader van de vennootschapsbelasting (Vpb)
Per 31 december 2020 was onder de balans (buiten de balanstelling) een bedrag van € 340.000 opgenomen. Dit betrof het toekomstige recht op verliescompensatie krachtens de Wet op de vennootschapsbelasting 1969. Het bedrag is verrekend met de winst over 2021. Hierdoor resteert er per 31 december 2021 geen verliescompensatie meer. In de programmaverantwoording, onderdeel vennootschapsbelasting, vindt u een nadere toelichting. 

Onder “Bestemming resultaat voorgaand boekjaar” staan de toevoegingen of onttrekkingen vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaande boekjaar. Onder “Verminderingen in verband met afschrijving op activa” staan de verminderingen vermeld in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd.

Algemene reserve
De algemene reserve dient als buffer om in jaren waarin een sluitende begroting niet mogelijk is te kunnen bijspringen. Daarnaast worden batige dan wel nadelige rekeningsaldi en saldi van financiële en programmarapportages aan deze reserve toegevoegd c.q. erop in mindering gebracht. Vanzelfsprekend dient het aanwenden van de algemene reserve voor het opvangen van nadelige exploitatiesaldi tot een minimum te worden beperkt. De reserve kent geen specifieke bestemming.

Daarnaast biedt de algemene reserve de gemeente een zekere weerstand tegen onverwachte incidentele tegenvallers en er kan een relatie worden gelegd met de in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing bij de begroting en jaarrekening genoemde risico's. In deze paragraaf worden de risico's opgesomd waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd. Aparte spelregel binnen deze reserve is dat het college de bevoegdheid heeft besluiten over personele knelpunten ten laste van de algemene reserve achteraf te verantwoorden via financiële/programmarapportages en jaarrekeningen. De minimumgrens van de algemene reserve is gesteld op € 4 miljoen. Het resterende deel van de algemene reserve is in principe vrij aanwendbaar.
Aandachtspunt hierbij is dat binnen de reserve € 2 miljoen is geoormerkt voor het coronaherstelfonds en dat de ontvangen bijdragen voor het transitiefonds van € 13.500 per woning vooralsnog in de algemene reserve worden gestort. In totaal is voor het transitiefonds binnen de algemene reserve nu een bedrag geoormerkt van € 94.500. Het instellen van afzonderlijke reserves hiervoor is een bevoegdheid van de raad. Hiervoor stellen we in 2022 raadsvoorstellen op.

In 2021 zijn de volgende toevoegingen en onttrekkingen aan de algemene reserve gedaan:

Reserve uitvoering Strategische Visie
Bij de vaststelling van de begroting 2012-2015 heeft de raad besloten binnen de algemene reserve een bedrag van € 12 miljoen te oormerken voor de uitvoering van de strategische visie. Het geoormerkte bedrag stelt ons in staat (tot 2040) te investeren in projecten en activiteiten die bijdragen aan het behalen van de doelen en die niet met ‘regulier’ geld (volledig) bekostigd kunnen worden. De reserve wordt de komende jaren gevoed met de jaarlijks eventueel resterende middelen voor de uitvoering van de masterplannen voor stads- en dorpsvisies. Voor de bepaling van het weerstandsvermogen van de gemeente wordt het saldo van deze reserve als vrije reserve ingezet ter dekking van de bekend zijnde risico’s.

In 2021 zijn de volgende toevoegingen en onttrekkingen aan de reserve uitvoering Strategische visie gedaan:

Algemene reserve Zuidhoek
De reserve is in het verleden gevormd door een bijdrage van de gemeente. Deze reserve is een onderdeel van de weerstandscapaciteit van de Zuidhoek en dient ter egalisatie van toekomstige exploitatieresultaten van de Zuidhoek. De onttrekking aan de reserve ad € 139.000 betreft de coronacompensatie die verkregen is in 2020. Deze coronacompensatie is in 2021 ingezet.

Algemene reserve ontwikkelingsbedrijf
Zie voor een nadere toelichting op het verloop van deze reserve de paragraaf grondbeleid.

Reserve bovenwijkse voorzieningen
Zie voor een nadere toelichting op het verloop van deze reserve de paragraaf grondbeleid.

Egalisatiereserve algemene uitkering
De egalisatiereserve algemene uitkering wordt ingezet om mutaties vanuit gemeentefondscirculaires op te vangen. In 2021 voegden wij € 256.000 toe aan deze reserve vanuit de septembercirculaire 2018 (€ 106.000) en de meicirculaire 2020 (€ 150.000). Daarnaast onttrokken wij € 180.000 door besluitvorming over de maart- en meicirculaire 2018.

Reserve dekking afschrijvingslasten
Het doel van deze reserve is het dekken van de afschrijvingslasten van diverse investeringen.
Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording Gemeenten (BBV) zijn gemeenten verplicht om investeringen met een maatschappelijk nut te activeren en af te schrijven. Voorheen mochten deze in één keer ten laste van reserves worden gebracht. Om te voorkomen dat deze verplichting extra structurele lasten met zich meebrengt is deze reserve geëffectueerd.

In 2021 vond er een toevoeging van € 350.000 plaats ter dekking van de afschrijvingslasten van de investeringen: Deestraat Bruinisse en aanleg 80 extra parkeerplaatsen Noorderpolder.

De verminderingen betreffen:
De dekking van de afschrijvingslasten ad € 223.000 van diverse investeringen, zoals sportvelden Bruinisse, museum Zierikzee, geluidsscherm Malta en masterplan De Dreef in Renesse. Daarnaast hevelden wij € 300.000 over naar de reserve uitvoering Strategische Visie in verband met het nog niet uitvoeren van de ontsluiting van het Transferium te Renesse.

Bestemmingsreserve gemeentelijk rioleringsplan (GRP)
Op basis van de notitie riolering (vastgesteld door de commissie BBV) mogen alleen efficiencyresultaten worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve GRP. Omdat dit moeilijk is aan te tonen dienen de saldi van het taakveld riolering gemuteerd te worden op de voorziening GRP. Het betreft hier belastingontvangsten, die specifiek aan dit taakveld besteed dienen te worden.
Alle gevormde saldi van 2016 en eerder bleven in de bestemmingsreserve GRP staan. Met het vaststellen van het vGRP 2022-2026 in december 2021 is deze reserve opgeheven en is het saldo overgeheveld naar de voorziening GRP.

Bestemmingsreserve Regiovisie
Gedurende de looptijd van de Regiovisie lopen conform de voorschriften van het BBV de exploitatievoor- en nadelen via de bestemmingsreserve Regiovisie. Voor de Regiovisie Schouwen-West is een prognose opgesteld tot en met 2022. In deze periode wordt gewerkt aan de uitvoering van diverse projecten binnen het gebiedsgerichte programma Regiovisie Schouwen-West. Zie ook de paragraaf grondbeleid.

Reserve precariobelasting kabels en leidingen
Op 17 december 2015 besloot u met ingang van 2016 precariobelasting te gaan heffen op kabels en leidingen. Daarbij besloot u de opbrengst te reserveren. De reden was dat wij verwachtten dat de belastingplichtigen in bezwaar en beroep zouden gaan tegen de aanslagen en het daarom onzeker is of wij de opbrengst daadwerkelijk zouden realiseren. Bij een positief resultaat zouden de aanslagen onherroepelijk worden en konden wij u een voorstel voorleggen om de opbrengst terug te geven aan inwoners en bedrijven om hen te compenseren voor de toeslagen die de belastingplichtigen hen in rekening brengen. Bij de jaarrekening 2017 informeerden wij u dat er inderdaad bezwaar/beroep loopt tegen de aanslagen, waarbij vanuit de gemeente Hulst een proefprocedure loopt. Het is daarom onzeker of wij de opbrengst daadwerkelijk realiseren. Vanwege deze onzekerheid besloot u bij het vaststellen van de jaarrekening 2017 tot het instellen van een risicovoorziening en de betwiste bedragen daaraan te doteren vanuit deze reserve. Ook in 2021 vond een dergelijke dotatie plaats.
Jaarlijks maken we een risico-inschatting. Daaruit blijkt dat, gelet op de meest recente uitspraken op het gebied van precariobelasting - die in het voordeel van de gemeenten zijn uitgevallen, de kans groter is geworden dat de belastingaanslagen die de afgelopen jaren zijn opgelegd juridisch stand zouden kunnen houden. Op 14 december 2021 verklaarde de rechtbank te Middelburg het beroep van de gemeente Hulst op formele gronden ongegrond. Inhoudelijk zijn de nadere gronden niet aan de orde gekomen, omdat een formeel punt dit blokkeerde. Inmiddels stelde de gemeente Hulst hoger beroep in. Opmerking geniet wel dat nu eerst het formele punt vanuit de belanghebbende dient te worden gepasseerd door het hof. Pas vanaf dat moment volgt de nadere behandeling ten aanzien van de inhoudelijke gronden. Uitgaande van dit gegeven en eventueel een cassatiezaak bij de Hoge Raad ontstaat niet eerder dan medio 2022 volledige juridische duidelijkheid over de aanslagen 2016 en navolgende belastingjaren.

Reserve woonwagenlocaties
Deze reserve vindt zijn oorsprong in een ontvangen afkoopsom voor de overname van de omliggende gronden op de woonwagenlocaties te Bruinisse en Zierikzee van het opgeheven Woonwagenschap Noord- en Midden Zeeland. De afkoopsom is bedoeld voor onder andere het inrichten, saneren en onderhouden van de openbare ruimte van de terreinen.

In 2021 vonden geen onttrekkingen en toevoegingen aan deze reserve plaats.

Bestemmingsreserve investeringssubsidies Zuidhoek
Het doel van deze reserve is het dekken van de afschrijvingslasten van diverse investeringen. De reserve moet de omvang hebben om de toekomstige afschrijvingslasten van de betreffende investeringen te kunnen dekken. In 2021 is € 135.000 onttrokken uit de reserve. Daarnaast heeft er een toevoeging vanuit het jaarrekeningsaldo van 2020 plaatsgevonden van € 64.000.

Calamiteitenreserve Zuidhoek
Deze reserve wordt gebruikt bij het wegvallen van opdrachtgevers en/of langere implementatiekosten opdrachtgevers. Tevens wordt deze reserve aangewend bij onvoorziene uitgaven die gepaard kunnen gaan met de transformatie van de product-en marktcombinatie (PMC’s). Deze kosten dienen te voldoen aan de drie O’s (onvoorzienbaar, onontkoombaar en onvermijdbaar). In 2021 vond er een toevoeging vanuit het jaarrekeningsaldo van 2020 plaats van € 51.000.

Bestemmingsreserve arbeidsgerelateerde kosten Zuidhoek
Deze reserve is bedoeld voor reserveringen voor arbeidsgerelateerde kosten, waarvan de betalingen in een ander jaar plaatsvinden. De reserve wordt o.a. gebruikt voor reservering van verplichtingen voor vakantiedagen. In 2021 vond er een toevoeging vanuit het jaarrekeningsaldo van 2020 plaats van € 61.000.

Bestemmingsreserve boventallige arbeidsplaatsen Zuidhoek
Deze reserve wordt ingezet voor verlies aan inkomsten voor boventallige arbeidsplaatsen. De boventallige formatie levert geen Netto Toegevoegde Waarde (NTW) op, terwijl deze NTW wel is mee gecalculeerd in de financiële opzet vanuit Berenschot. Inzet is noodzakelijk ter ondersteuning van klantmanagers werk en de werkgeversdienstverlening. In 2021 vonden geen onttrekkingen en toevoegingen plaats.

Rekeningresultaat
Jaarlijks wordt het uit de jaarrekening blijkende resultaat afzonderlijk op de balans opgenomen. Bij de vaststelling van de jaarstukken geeft uw raad hieraan een bestemming. De saldi betreffen de resultaten van 2021.

Voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen en gebouwen reiniging
Deze voorziening heeft tot doel fluctuaties in het onderhoud van gemeentelijke gebouwen op te vangen. In 2003 werd het gebouwenbeheerplan operationeel. Dit plan is vastgelegd in het pakket Topdesk en voorziet in een onderhoudsplan voor nagenoeg alle gemeentelijke gebouwen. In 2019 vond er een actualisering van de meerjarenprognose plaats. Deze heeft een doorlooptijd tot 2028.

Aan de voorziening voegen we jaarlijks een bedrag toe vanuit de exploitatie om het onderhoud uit te voeren.
In 2021 brachten we de onderhoudskosten van o.a. onderhoud gemeentehuis, gymzalen, molens en andere gemeentelijke gebouwen in mindering op de voorziening.
Zie voor een nadere toelichting de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

Voorziening pensioen voormalige wethouders
Het pensioen voor wethouders is geregeld in de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa). De Appa-pensioenpremie houden wij op het salaris van de wethouder in. Deze storten wij vervolgens in de voorziening pensioenen wethouders en niet bij een pensioenfonds. De voorziening heeft als doel om toekomstige pensioenuitkeringen van alle huidige en voormalige wethouders te kunnen voldoen.

Aan de hand van actuariële waardeberekeningen blijkt dat met een extra onttrekking van € 116.000 de voorziening op het gewenste niveau blijft. De oorzaak daarvan is onder andere een stijging van de rekenrente (van 0,082% in 2020 naar 0,528% in 2021). Verder is helaas een aantal (partners van) oud-wethouders overleden in 2021.

De toevoeging betreft de rentebijschrijving ad € 17.000 aan de hand van de rekenrente 2021 en de ingehouden pensioenpremies van wethouders ad € 26.600.
De resterende onttrekking betreft de pensioenuitkeringen aan ex-wethouders .

Voorziening baggerbeheersplan
De voorziening heeft als doel om de gemeentelijke havens op de gewenste diepte te houden en fluctuaties in de kosten van de uitvoering van het baggerbeheersplan op te vangen. Het baggerbeheersplan is in 2019 geactualiseerd en heeft een looptijd van 2019 tot en met 2029.

Aan de voorziening voegden wij in 2021 € 596.000 toe. Daarnaast zijn er kosten gemaakt voor baggerwerkzaamheden in de Nieuwe Haven Zierikzee en de Jachthaven Brouwershaven ad € 395.000.

Zie voor een verdere toelichting op deze voorziening de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

Voorziening speelruimte
Deze voorziening is ingesteld voor het egaliseren van de jaarlijkse lasten voor het onderhoud van de openbare speeltoestellen. Een onderhoudsplanning hiervoor is opgenomen in het speelruimtebeleid.

Aan de voorziening voegen we jaarlijks een bedrag toe vanuit de exploitatie. In 2021 was dit € 103.000.
In 2021 zijn er kosten gemaakt voor onderhoud van diverse speeltoestellen.

Voorziening onderhoud Zuidhoek
Deze voorziening heeft tot doel fluctuaties in het groot onderhoud van het gebouw, waarin de Zuidhoek is gevestigd, op te vangen.

Aan de voorziening voegen we jaarlijks een bedrag toe vanuit de exploitatie van de Zuidhoek.
In 2021 onttrokken we € 85.000 aan de voorziening.

Voorziening vuilverwerking
Het beleid van de gemeente is dat de tarieven voor afvalverwijdering 100% kostendekkend in de begroting worden opgenomen. Het ene jaar is dat iets meer dan 100% en het andere jaar minder. Om de tarieven, behoudens indexering, niet ieder jaar aan te hoeven passen wordt het saldo van de exploitatie vuilverwerking met deze voorziening verrekend. In 2021 vond er een reguliere toevoeging aan de voorziening plaats van € 103.000.  Daarnaast was sprake van een extra dotatie van € 587.000. Voor een nadere toelichting op deze extra dotatie verwijzen we u naar sub-programma 2.2 Wonen naar wens.

Voorziening gemeentelijk rioleringsplan (GRP)
De gemeente Schouwen-Duiveland werkt 100% kostendekkend binnen de rioolexploitatie. Dat wil zeggen dat de rioolheffingen alle kosten in de rioleringsexploitatie dekken. Het ene jaar is dat iets meer dan 100% en het andere jaar minder. Om de tarieven, behoudens indexering, niet ieder jaar aan te hoeven passen, wordt het saldo van de exploitatie van de riolering met deze voorziening verrekend. Het is dus een egalisatievoorziening voor de uitvoering van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP). In 2021 heeft er een toevoeging € 757.000 aan de voorziening plaatsgevonden. Daarnaast is de bestemmingsreserve GRP vrijgevallen ten gunste van deze reserve voor € 2.393.000. Deze vrijval is reeds verwerkt in het nieuwe vGRP.

Voorziening achterstallig onderhoud objecten openbare ruimte
Conform de regels van het BBV zijn we verplicht bij achterstallig onderhoud een voorziening te vormen. Dit doet zich voor bij de objecten in de openbare ruimte, de onderdelen bruggen, trappen en fonteinen. Voor meer informatie verwijzen we u naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

Voorziening ruimtelijke ontwikkelingen
De gemeente doet investeringen in een algemene verbetering van de woon-, leef-, werk- en recreatieve kwaliteiten. Deze investeringen hebben een positieve uitwerking op de waarde van bestaand en op de marktwaarde van nieuw te realiseren onroerend goed. Wij vinden het daarom gerechtvaardigd om bij het aangaan van een anterieure overeenkomst betreffende grondexploitatie een bijdrage te vragen voor deze gemeentelijke investeringen. De bijdragen worden gestort in deze voorziening om zo de investering te koppelen aan ontvangen bijdragen (de ontvangen bijdragen van derden hebben een specifiek bestedingsdoel). De voorziening is groot € 8.691 en heeft als specifiek bestedingsdoel “Verevening Buitengebied in Beweging”

In 2021 vonden geen onttrekkingen of dotaties plaats.

Voorziening riool groot onderhoud
Deze voorziening is ingesteld voor het egaliseren van de jaarlijkse lasten voor het onderhoud van de gemeentelijke riolering. Een onderhoudsplanning hiervoor is opgenomen in het gemeentelijk rioleringsplan (GRP).

De toevoeging is gebaseerd op het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP).
Zie voor een nadere toelichting de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

Voorziening riool vervangingsinvesteringen
Het doel van de voorziening is om uitvoeringskredieten met betrekking tot vervanging van het riool te dekken.

De toevoeging is gebaseerd op het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP).
Op de voorziening zijn de vervangingsinvesteringen van de riolering in mindering gebracht. Zie voor een nadere toelichting de financiële toelichting op de sub-programma’s.

Voorziening ruimen begraafplaatsen
In de raad van maart 2016 is het Handboek 'Begraafplaatsen gemeente Schouwen-Duiveland’ vastgesteld met een bijbehorend uitvoeringsprogramma. Dit handboek dient als kader voor de uitvoering van de Wet op de lijkbezorging en de exploitatie van onze begraafplaatsen. Met dit handboek is een actief ruimingsbeleid vastgesteld voor de komende tien jaar. Voor dit actief ruimingsbeleid is de voorziening ingesteld.

De voorziening wordt gevoed door de jaarlijkse toevoeging ten laste van de exploitatie begraafplaatsen. In 2021 heeft er een onttrekking plaatsgevonden van € 25.000.

Voorziening risico precariobelasting kabels en leidingen
Zie voor een nadere toelichting de reserve precariobelasting kabels en leidingen. In 2021 is er € 723.573 toegevoegd aan de voorziening.  

Vaste schulden langer dan één jaar
Voor een toelichting op onderstaande cijfers wordt verwezen naar de paragraaf financiering.

Aan natuurlijke en rechtspersonen verstrekte borgstellingen of garantstellingen
De borgstellingen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

De garantstellingen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

DE JAARLIJKS TERUGKERENDE ARBEIDSKOSTEN GERELATEERDE VERPLICHTINGEN VAN VERGELIJKBAAR VOLUME
Onder arbeidskosten gerelateerde verplichtingen worden verstaan de aanspraken op toekomstige uitkeringen door huidig dan wel voormalig personeel. Feitelijk heeft de gemeente een schuld aan hen. Het BBV staat niet toe dat voorzieningen worden getroffen voor de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen, zoals vakantiegeld, wachtgeld en wachtgeldpremies, omdat de lasten ieder jaar globaal gelijk zijn. Daarom worden de werkelijke lasten van arbeidskosten gerelateerde verplichtingen in de exploitatie meegenomen.

Bij jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen waarvan de bedragen fluctueren, zoals pensioenen en wachtgeldverplichtingen voor wethouders, is het wel verplicht gesteld om een voorziening te vormen.

In onderstaand overzicht staan de investeringskredieten vermeld, waarbij sprake is van een overschrijding van het totaal beschikbaar gestelde kredietbedrag. Overschrijdingen boven de € 25.000 worden nader toegelicht. 
Via het raadsvoorstel "Autorisatie aanvullende investeringskredieten en afboeking boekwaarden voor de jaarrekening 2021" van 24 februari 2022 stemde de gemeenteraad in met de overschrijding op deze kredieten. 

Maatregelen OAS Westerschouwen 2021
De raming in 2021 was gebaseerd op het oorspronkelijke vGRP 2015-2019 en nog niet geactualiseerd naar de huidige situatie in 2021. 
De structurele consequenties (kapitaallasten) zijn via het nieuwe vGRP al verwerkt.

Aanschaf ondergrondse containers optimalisatieplan
Extra kosten door afvoer vervuilde grond. In het krediet is daar geen rekening mee gehouden.

Steigers vluchthaven Bruinisse
Deze kosten zijn hoger uitgevallen door de stijging van de prijzen.

Ondergrondse afvalcontainers strand
Door deze investering in ondergrondse afvalcontainers kunnen er 45 afvalemmers van 120 liter worden weggehaald. Dit heeft veel voordelen, zoals de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van het strand. De structurele lasten (kapitaallasten) uit dit krediet worden gedekt uit het budget Strand West. Hierdoor heeft dit geen impact op de budgettaire ruimte.