Paragraaf 3 Onderhoud kapitaalgoederen

Onderstaand overzicht geeft een beeld van de wijze waarop onze kapitaalgoederen zijn ondergebracht in beheerplannen en zijn vertaald in de jaarrekening. 

Beheerplannen/MJOP	Door de raad vastgesteld in	Looptijd	Financiële vertaling in de begroting	Achterstallig onderhoud
Wegen	2017	Tot en met 2021	Ja	Nee
Riolering	2015	Tot en met 2021	Ja	Nee
Groen	2014	Tot en met 2018	Ja	Nee
Speeltoestellen	2017	Tot en met 2026	Ja	Nee
Gebouwen	2019	Tot en met 2030	Ja	Nee
Openbare verlichting	2019	Tot en met 2023	Ja	Nee
Kunstwerken en overige elementen	Niet van toepassing	Niet van toepassing	Ja	Ja
Havens en waterwegen	2019	Tot en met 2028	Ja	Nee
Baggerbeheersplan	2019	Tot en met 2028	Ja	Nee

Toelichting
Het integraal beheren van de openbare ruimte wordt verder geoptimaliseerd. De aanwezige kennis en kunde van zowel UOR, Handhaving, Reiniging, Ruimte en Milieu als Infra, allen met hun eigen specialisten, wordt verder uitgebouwd. De kwaliteit om samen de juiste éénduidige en gedragen keuzes te maken is aanwezig en wordt benut om nieuwe inrichtingsvraagstukken van alle kanten te bekijken en hierin de juiste keuzes te maken.

Het Beheerplan Groen maakt onderdeel uit van de Integrale Beheervisie Openbare ruimte (IBOR). Ook in het jaar 2021 is binnen het cluster Groen volgens dit principe gewerkt. De hierin vastgelegde kwaliteitsambities zijn opnieuw tegen het licht gehouden en getoetst aan het vastgestelde beleid. Op basis van deze toetsing en kwaliteitsmetingen zijn er, waar nodig, bijstellingen gedaan. In 2021 is de keuze gemaakt om het Beheerplan Groen om te zetten naar een exploitatiebudget.

Voor kunstwerken en overige elementen is in 2021 gestart met een kwaliteitsmeting. Deze meting heeft inzicht geven in de onderhoudstoestand van de kunstwerken en overige objecten.  Zie voor verdere toelichting paragraaf 3.7.

Voor het onderhoud van de havens en het baggeren is er in 2021 gewerkt vanuit een meerjarenonderhoudsplanning (MJOP) welke is vastgesteld voor een periode van tien jaar. 

Het beheerplan Riolering vindt zijn basis in het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) Dit rioleringsplan is in 2021 opnieuw vastgesteld voor de periode 2022-2026. In 2021 zijn de projecten vanuit het nog geldende vGRP. Vanuit dit rioleringsplan, met als belangrijk speerpunt het toepassen van klimaat adaptieve maatregelen bij projecten in de openbare ruimte, zijn onder andere in de projecten Oranjedok fase III te Bruinisse en het parkeerterrein 's Heer Lauwendorp klimaat adaptieve maatregelen toegepast.
Om meer inzicht te krijgen in kwaliteit van de wegen zijn er weginspecties uitgevoerd. De uitkomst van deze inspecties laat zien dat we nog niet overal op het vastgestelde kwaliteitsniveau C zitten. In 2021 is opdracht gegeven voor het opstellen van een beleids- en uitvoeringsplan wegen. Dit plan is de basis om vast te stellen of de vastgestelde kwaliteit haalbaar is binnen de financiële middelen. 

Algemeen
Wegbeheerders hebben vanuit de Wegenwet de zorgplicht voor wegverhardingen. Dit betekent dat wij als wegbeheerder altijd verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit (onderhoudstoestand) van de verhardingen die de gemeente in beheer heeft. Deze zorgplicht moet waarborgen dat het gebruik van de wegen veilig plaats kan vinden en schades en/of ongevallen door gebreken aan de wegverharding zoveel mogelijk worden voorkomen. Verreweg het grootste deel van de gemeentelijke wegverhardingen ligt binnen de bebouwde kom van de kernen.

U heeft hiervoor in 2017 het Beheer- en Beleidsplan Wegen 2017–2021 vastgesteld. In dit plan is objectief inzicht gegeven in de kwaliteit van de gemeentelijke verhardingen en de daaruit voortvloeiende te nemen maatregelen en financiële consequenties voor de periode 2017-2021. Verder is het bestuurlijk kader en het beleidskader aangegeven.

Uitgangspunten bij het gemeentelijke wegbeheer voor 2021 waren:

• Het gebruik van wegen moet te allen tijde veilig kunnen plaatsvinden. Bij calamiteiten wordt direct ingegrepen.

• Alle gemeentelijke wegen worden, conform de landelijke standaard van het Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek (CROW), op minimaal kwaliteitsniveau "B” gehouden. Door raadsbesluit is in 2020 gekozen voor de optie "C".

• Overlast van wegenonderhoud voor de burger wordt zoveel mogelijk beperkt.

In 2021 is er opdracht gegeven voor het opstellen van het Beheer- en Beleidsplan Wegen 2022–2026. Dit plan geeft in hoofdlijnen het kwalitatieve en financiële niveau aan waarop het college haar taak als wegbeherende instantie wenst uit te voeren. Daarnaast kijkt het beleidsplan vooruit en is het bepalend voor het stellen van prioriteiten en het beschikbaar stellen van budgetten.

Uitvoeringsplannen
In het kader van integraal werken combineren we de uitvoeringsplannen zoveel mogelijk met rioolvervanging en groenonderhoud. Groot onderhoud aan wegen die binnen de Masterplannen en stads- en dorpsvisies vallen stellen we uit tot uitvoering in het kader van de Masterplannen/ stads- dorpsvisies aan de orde is. Onder andere de Flankerende maatregelen Scharendijke, Grevelingenlaan Scharendijke, Bethlehemplein Scharendijke, Kerkring Bruinisse, Oosterlijke Achterweg Oosterland, Hogezoom fase 3 Renesse en Korte Nobelstraat Zierikzee zijn vanuit de Masterplannen uitgevoerd.
Tot die tijd onderhouden we deze wegen dusdanig dat de veiligheid is gewaarborgd. Veelal betekent dit dat we in 2021 alleen klein onderhoud hebben uitgevoerd.

Wortelopdruk
In 2019 en 2020 hebben we enorm veel overlast gehad van wortelopdruk. Door onder andere de droge zomers zijn veel wortels onder de bestrating op zoek gegaan naar vocht. In 2021 is de wortelopdruk achteraf gezien meegevallen door een relatief natte zomer.

Glasvezel
In 2021 zijn Poortambacht, Malta en Noorderpolder Zierikzee voorzien van glasvezel van Delta Fiber.

Kwaliteit
Het wegbeheer voeren we uit volgens de CROW-methodiek. Op basis van een jaarlijkse inspectie van de in beheer zijnde verhardingen verkrijgen we een actueel beeld van de conditie van het wegennet.

Financiën
Zie de toelichting op het overzicht van baten en lasten bij sub-programma 2.2. Per saldo is er sprake van een nadeel van € 123.000.

Risico’s
In 2021 is gebleken dat de optie "C" die de raad heeft gekozen, alleen maar een vertraging van degeneratie oplevert. De bezuiniging an sich (€ 400.000,00) wordt een risico, omdat we de degeneratie niet voor kunnen blijven. Ook blijft er geen geld over voor projecten die naast het reguliere onderhoud bestaan. Gevolg is dat integrale samenwerking door wegen en riolering niet haalbaar is. Ook wordt binnen het areaal wegen duidelijker wat de stand van zaken is wanneer onze data inzichtelijker worden.

Algemeen
De zorg voor de gemeentelijke riolering is vastgelegd in de wet Milieubeheer. In het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) is het beleid met betrekking tot onderhoud, uitbreiding en verbetering van het rioleringsstelsel vastgelegd en wordt de gewenste situatie met betrekking tot de toestand en het functioneren van het gemeentelijk rioolstelsel beschreven. De kosten voor aanleg van nieuwe riolering en aanpassingen als gevolg van uitbreidingen van woonwijken of bedrijventerreinen komen ten laste van de betreffende grondexploitaties. Daarna worden de rioleringen via een areaaluitbreiding overgedragen aan beheer.
In 2021 is het nieuwe vGRP vastgesteld.

Uitvoeringsplannen
De behaalde activiteiten in het begrotingsjaar 2021 zijn:

• Verdere completering van de rioolbeheerdata;

• Definiëren en uitvoeren van maatregelen voor onderhoud, reparatie of vervanging van hoofdriolen op basis van de inspectieresultaten en vastgesteld beleid;

• Metingen aan overstorten ter controle van de vuilemissie uit het rioolstelsel;

• Optimaliseren van het gemalenbeheer middels de hoofdpost.

 

De volgende rioolvervangingsprojecten zijn in 2021 uitgevoerd:

• Bruinisse, Kerkstraat, Kerkplein en Nieuwstraat (onderdeel van Masterplan, start 2020);

• Scharendijke, Dorpsstraat en Grevelingenlaan; Zierikzee, Korte Nobelstraat;

• Renesse, Hogezoom (onderdeel van Masterplan, start 2020)

• Oosterland, Korte Achterweg (start 2020).

Kwaliteit
In 2021 is er een slag geslagen naar het herzien van het contract van reiniging tot renovatie. Het huidige contract dekte niet de lading en het accent beheer kwam niet van de grond. We hebben het contract verlengd, maar zonder het accent beheer. De fine tuning van de kernafspraken loopt momenteel nog, maar zal er uit gaan zien als een cyclische reiniging. 

Betreffende de riolering binnenstad Zierikzee worden aan de hand van het te actualiseren rioleringsplan en de inspecties stapsgewijs rioolstrengen vervangen en de oude gewelven buitengebruik gesteld c.q. voorzien van een nieuwe kleinere rioolbuis.

Ontwikkelingen

Samenwerking Afvalwaterketen Zeeland +
Wij hebben deelgenomen aan het pilotproject genaamd SORBET (Samenwerken in de OndeRgrond en BuitEnruimTe) van de SAZ+, waarin belanghebbenden, gemeenten en netbeheerders hun projecten voor de komende jaren aanmelden. Doel van deze pilot was om te kijken of er overlappende werkzaamheden zijn en waar de belanghebbenden samen kunnen optrekken om de overlast voor de burger zo beperkt mogelijk te houden. Het wordt steeds lastiger voor de netbeheerders om hun werkzaamheden af te stemmen met onze werkzaamheden. Hierdoor worden wij gedwongen om een heel lange doorlooptijd te creëren (+ 1 jaar). Dit is een risico en hierdoor wordt in 2022 de conclusie getrokken of samenwerken op deze manier te borgen is.

OAS Westerschouwen
De uitvoering van het maatregelenplan van de Optimalisatiestudie Afvalwatersysteem (OAS) voor het afvalwatersysteem in Westerschouwen is zowel qua planning als financiën in het nieuwe vGRP geborgd. Fase 1 van het maatregelenplan is nagenoeg uitgevoerd. In 2021 heeft de evaluatie plaatsgevonden en hebben we bepaald welke maatregelen nog genomen moeten worden om te kunnen voldoen aan de doelstellingen van het convenant (= fase 2).

Financiën

Voorziening groot onderhoud riolering
Financieel zijn er binnen de voorziening riool groot onderhoud geen bijzonderheden te melden.

Toereikendheid
De voorziening is meerjarig toereikend.

Voorziening vervangingsinvesteringen
Bij de vervangingsinvesteringen is er € 163.000 minder uitgegeven dan begroot. Voor de afwijkingen op deze investeringen verwijzen we naar de toelichting op het overzicht van baten en lasten bij sub-programma 2.2. Wonen naar wens.

Toereikendheid
De voorziening is meerjarig toereikend.

Risico’s
Door het steeds meer op orde komen van de data wordt ook steeds duidelijker dat we niet zo ver waren als gedacht. Dit is een risico, met name voor de binnenstad. Om dit in te perken gaan we werken aan een uitvoeringsplan voor specifiek de binnenstad en in de grovere benadering doen we dit ook voor al ons andere areaal.

Algemeen
Het openbaar groen is ons natuurlijk kapitaal. Groen kleedt de buitenruimte aan en zorgt ervoor dat we ons buiten prettig voelen. Wetenschappelijk is aangetoond dat groen in de openbare ruimte effect heeft op het welbevinden en de gezondheid van mensen. Ook is groen een belangrijk instrument in de klimaatadaptatie, bijvoorbeeld in wateropvang en –berging en het tegengaan van hittestress. Openbaar groen speelt ook een rol in het streven naar een grotere biodiversiteit, wat noodzakelijk is om een evenwichtige en veerkrachtige leefomgeving voor mens en dier te realiseren.

Kwaliteit
Vanuit de visie Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) werken we aan een duurzame en veilige omgeving. We werken volgens de gouden driehoek inrichting, beheer en gebruik. Voor het openbaar groen betekent dit, dat we het onderhoud in centra en accenten op kwaliteitsniveau A uitvoeren (volgens de CROW kwaliteitscatalogus). In de woon- en verblijfsgebieden hanteren we kwaliteitsniveau B. Evaluatie van ons groenbeheer met bijbehorende kwaliteitsmetingen leidt tot bijsturen van onderhoudsmaatregelen en waar nodig aanpassen van beheergroepen. In 2021 laten de kwaliteitsmetingen zien dat de kwaliteit van de openbare ruimte grotendeels voldoet aan het ambitieniveau. In 2021 zijn de kwaliteitsambities niet aangepast.  

Uitvoeringsplannen
Zoals verwoord in de visie Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) werken we zoveel mogelijk integraal. Werkzaamheden in de openbare ruimte stemmen we op elkaar af. Hiermee voorkomen we overlast voor de inwoners en gaan we efficiënt om met de beschikbare middelen. We werken aan een efficiënt te beheren areaal, door een evenwicht te zoeken in dagelijks onderhoud en groot onderhoud. Wanneer regulier onderhoud niet langer effectief is vervangen we het groen of vormen we het groen om, met als uitgangspunt kwaliteitsverbetering (groenactieplannen). Aanleiding kan zijn gebieds- en/of interdisciplinaire projecten of vervanging/renovatie in verband met niet functioneren, ziektes en plagen of leeftijd van de beplanting.

In vrijwel alle projecten die openbare werken oppakt zit een onderdeel groen. De aanleiding voor de gebiedsprojecten is in veel gevallen civiel (riolering en/of verharding). In deze projecten loopt groen mee in de onder Wegen en Riolering geplande projecten. Ook kan herinrichting onderdeel vormen van uitvoering van een masterplan of dorpsvisie.

Voor 2021 was groen onderdeel van de onder 3.2 Wegen en 3.3 Riolering geplande projecten en zijn in het kader van de stads- en dorpsvisies onder andere projecten in Scharendijke (Bethlehemplein), Brouwershaven (Markt) en Zonnemaire (binnentuin Margrietstraat/Julianastraat) uitgevoerd. In 2021 zijn in verband met het ontbreken van budget, te weinig capaciteit en geen mogelijkheid om aan te sluiten bij lopende civiele projecten geen onderdelen uit het Ambitiedocument stadswallen opgepakt.

Speelruimtes
In 2021 hebben we een jaarfase van het Speelruimtebeleid (2017) uitgevoerd. Speeltoestellen zijn onder andere vervangen in Bruinisse, Dreischor, Oosterland en Noordgouwe. In Zierikzee is de speelplaats aan de Watersnip opnieuw ingericht. In Brouwershaven is de niet langer functionerende speellocatie aan de Wethouder Dekkerstraat omgevormd naar groen.

Het speelruimtebeleid vormt tevens het toetsingskader voor burgerinitiatieven, waarbij ruimte is voor cofinanciering. In 2021 is een initiatief van de dorpsraad in Nieuwerkerk vanwege bezwaren van aanwonenden uitgesteld. Vanuit de wettelijke zorgplicht en voor een veilig gebruik van onze speelvoorzieningen hebben we in 2021 twee keer een inspectie van de speeltoestellen uitgevoerd. 

Bomenbeleid
De actualisatie van het Bomenbeleidsplan (2009), waarin we het beleid ten aanzien van ons bomenbestand aanscherpen, is in verband met andere  prioriteiten nog niet afgerond.  Onderwerpen hierin zijn het behouden en ontwikkelen van groene (hoofd-)structuren, bescherming van cultuurhistorisch waardevolle bomen, veiligheid en zorgplicht, wet- en regelgeving, ziekten en plagen en de waarde van bomen in het kader van biodiversiteit. Het onderdeel richtlijnen voor ontwerp, aanleg en beheer is opgenomen in de Standaard ontwerp- en materiaaleisen OW (2021).

De achterstand in de opname van de kwaliteit van ons bomenbestand (Boom Veiligheid Controle) is ingelopen. In 2021 was hiervoor een bedrag van incidenteel € 52.000 beschikbaar gesteld via de lijst te honoreren prioriteiten. 
Het indienen van een 'boomverzoek' door inwoners, waarbij inwoners een verzoek kunnen doen om op een door hun gekozen plek in hun woonomgeving (in de openbare ruimte) een boom te planten, valt tot nu toe onder de mogelijkheid om bij de gemeente een gedenkboom aan te vragen.

Beheer oppervlaktewater bebouwd gebied
In 2017 is de overeenkomst Beheer Oppervlaktewater Bebouwd gebied (BOB) tussen het waterschap en de Zeeuwse gemeentes verlengd. Het baggeren en in stand houden van de oevers is noodzakelijk voor een goed functionerend watersysteem. Het eiland is opgedeeld in acht delfblokken. Ieder jaar wordt er één blok gebaggerd, hiermee willen we achterstallig onderhoud voorkomen. In 2021 is het delfblok Renesse gebaggerd en waar nodig is beschoeiing vervangen.

Ontwikkelingen: verbod gewasbeschermingsmiddelen
In de openbare ruimte mogen geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen meer gebruikt worden. Met name op verhardingen hebben we de afgelopen jaren gezocht naar een acceptabel alternatief. We hebben gekozen voor intensief vegen; een schone straat biedt weinig ruimte aan kiemend onkruidzaad. We volgen deze beheersingsmethode intensief en stellen onze veegfrequentie hierop af. Vanaf 2020 is het verbod op het gebruik van chemische onkruidbestrijding ook van toepassing op sportvelden. Tot 2022 is sprake van een overgangsperiode met uitzonderingen voor een beperkt aantal plagen. In 2021 was de onkruiddruk op sportvelden beperkt en waren geen extra maatregelen noodzakelijk.  

Ontwikkelingen: invasieve exoten
Invasieve exoten zijn planten die van nature niet voorkomen in Nederland. Zij bedreigen de biodiversiteit en kunnen grote economische schade veroorzaken. De laatste jaren komt ook op Schouwen-Duiveland de Japanse Duizendknoop steeds meer voor, met name in de Westhoek. Het beleid is om verspreiding te voorkomen door gericht te maaien of handmatig te verwijderen, afhankelijk van de locatie en intensiteit. In samenwerking met overige terreinbeheerders houden we de locaties in beeld. Naast de Japanse Duizendknoop houden we ook de opkomst van Ambrosia en Reuzenbereklauw in de gaten. In 2021 hadden we de locaties waar invasieve exoten voorkomen in beeld en is waar nodig met maatwerk ter plaatse bestreden. De omvang en risico's van deze locaties waren in 2021 nog niet zodanig dat structurele maatregelen om de invasieve exoten terug te dringen noodzakelijk zijn. 

Ontwikkelingen: ziekten en plagen
Essentaksterfte komt al een aantal jaren voor in Nederland. Essentaksterfte is een schimmel; er is weinig tegen te doen. Wij zien in ons areaal dat de gezondheid van de essen terugloopt. Bij herplant kiezen we voor andere of resistente soorten; meer diversiteit is bovendien positief voor de biodiversiteit. De kastanjebloedingsziekte is een andere ziekte die ook op Schouwen- Duiveland voorkomt. We houden de verspreiding van deze ziekte zo goed mogelijk in beeld en nemen per geval passende maatregelen. De eikenprocessierups komt tot nu toe relatief weinig voor binnen onze gemeente. We inventariseren de betreffende locaties en volgen de ontwikkelingen op het kennisplatform eikenprocessierups. In 2021 konden we door het snel lokaliseren van ziekten en plagen en maatwerk in bestrijding de schade beperkt houden. We werken hierbij samen met de overige beherende instanties in het buitengebied.  

Ontwikkelingen: biodiversiteit
In 2019 heeft onze gemeente de Zeeuwse bijenstrategie ondertekend. Daarmee bevestigen we dat we maatregelen willen nemen om de biodiversiteit te bevorderen. In het buitengebied doen we dat door budget beschikbaar te stellen voor het realiseren van bloemenranden langs akkers. 2021 was het laatste jaar van een driejarige pilot en is bijna 25 ha aan bloemenrand ingezaaid. Daarbij zijn in 2021 de eerste ervaringen met verdienmodellen opgedaan, onder andere door sponsoring en het invoeren van plukbonnen. Binnen de bebouwde kom, waar het zwaartepunt ligt van ons groenbeheer, ontwikkelen we in nauwe samenwerking met de imkersvereniging en Zeeuwland diverse projecten, waarbij biodiversiteit centraal staat. In 2021 was het realiseren van een binnentuin in Zonnemaire een gezamenlijk project met Zeeuwland. Bij (her-)inrichting van projecten kiezen we waar mogelijk voor soorten die meerwaarde hebben voor bestuivende insecten. Daarnaast verkennen we hoe we in het groenbeheer onze maatregelen zodanig kunnen aanpassen dat de biodiversiteitswaarde toeneemt. In 2021 zijn we op 3 locaties een pilot met het ecologisch beheren van bermen gestart. Daarnaast hebben we in 2021 ca 0,7 ha ruw gras in en nabij de bebouwde kom omgevormd in bloemenweide. In 2021 waren er geen geschikte terreinen beschikbaar om in te richten als tijdelijke natuur: braakliggende terreinen tijdelijk een natuurbestemming geven en zodanig inrichten dat deze terreinen in ieder geval tijdelijk de biodiversiteit vergroten. In 2021 hebben we het concept 'Elke kern zijn eigen dorpsboomgaard' in samenwerking met de Imkervereniging, SLZ en Rotary Zierikzee verder uitgewerkt en de aanleg van de eerste dorpsboomgaarden voorbereid. 

In 2021 hebben we in een brede projectgroep met onder andere waterschap Scheldestromen, provincie, SLZ en NVSD basismateriaal en -kaarten verzameld ten behoeve van de kansenkaart biodiversiteit. 

Ontwikkelingen: bewegen en ontmoeten
Bij het opstellen van stads- en dorpsvisies inventariseren we de behoefte aan buitenlocaties die kunnen functioneren als ontmoetings- en beweegruimte voor jong en oud. Groene plekken met beweegtoestellen kunnen de leefbaarheid van een kern opwaarderen. Ook burgerinitiatieven zijn vaak gericht op gebruik van het groen in de buurt. Ideeën over inrichting en beheer, met als insteek spelen/bewegen voor ouderen en/of jongeren en vragen afstemming in groenbeleid. In Ellemeet is in 2021 de eerste fase van een beweegpark op het voormalig sportveld gerealiseerd. Voor een particulier initiatief, met als doel het bewegen door ouderen te stimuleren door het plaatsen van beweegtoestellen in de kernen Scharendijke, Brouwershaven en Zonnemaire, zijn in 2021 geschikte locaties gezocht.

Ontwikkelingen: klimaatadaptatie
Groene ontwikkelingen in de buitenruimte hebben een rol in de klimaatadaptatie. Bij het ontwikkelen van groenbeleid en - beheer wordt dit aspect meegenomen (waterbalans, hittestress, et cetera).

De afgelopen jaren, vanaf 2018, hebben we te maken gehad met extreem droge zomers. Dit heeft met name effect op het sportveldenonderhoud. Bij aanhoudende droogte moet, om blijvende schade aan de grasmat te voorkomen, beregend worden. Omdat op de meeste sportvelden geen zoet water voorhanden is betekent dit aanvoer van water met tankwagens, wat een kostbare aangelegenheid is. In 2021 hebben we, aansluitend bij de activiteiten van het LivingLab met betrekking tot zoet water, verkend wat alternatieve oplossingen kunnen zijn om de velden wat betreft waterbalans in goede conditie te houden. Een eerste verkenning naar mogelijkheden om zoet water in de ondergrond nabij sportvelden op te slaan hebben nog geen resultaat opgeleverd. In Scharendijke is gekozen voor het realiseren van een waterbassin op het sportpark. De keuze om op de sportparken in Oosterland en Nieuwerkerk een kunstgrasveld te realiseren is mede ingegeven door de verminderde behoefte aan beregeningscapaciteit.

Propcontract

Verantwoording Onderhoudscontract Buitenruimte
In de motie groenonderhoud van november 2019 heeft u gevraagd de aannemer strenger en beter te controleren op het afgesproken beeld- en kwaliteitsplan. De afspraak is om u hierover te informeren via de programmarapportages en jaarrekening. Evenals vorig jaar informeren we u hierover via een raadsbrief  “Evaluatie groenonderhoud 2021” (in april 2022). In deze raadsbrief kunt u uitgebreide informatie lezen. Hierbij een samenvatting:
•    De evaluatie groenonderhoud 2021 laat een stabiele lijn zien op de afgesproken beeld kwaliteit. De onafhankelijke kwaliteitsmetingen geven een betere score dan in 2020 aan.
•    De samenwerking met onze groenpartners was lastig. Door corona was er relatief weinig (fysiek) contact of overleg ter plaatse. Dit is in de tweede helft van het afgelopen jaar opgelost en de samenwerking verloopt goed. 
•    De actie uit het actieplan 2021: “we richten ons op de klanttevredenheid” is voorbereid. Echter door de beperkende corona maatregelen konden we niet met onze inwoners in gesprek op locatie. Dit doen wij in 2022. 
•    De aannemer heeft in voldoende mate voldaan aan de projectdoelstellingen en Kritieke Prestatie Indicatoren (KPI).

Financieel
In de financiële rapportages 2021 is aan u de actuele financiële verantwoording afgelegd. De prognose was € 1.726.873, benodigd voor de realisatie van dit contract. In de jaarrekening valt af te lezen dat dit is geworden € 1.727.902, een incidentele  toename van € 1.029  als gevolg van extra afval inzamelen buitenom afgesproken kernen.

Financiën

Voorziening kwaliteitsplan groen
Op dit moment hebben we niet de beschikking over een geactualiseerd beheersplan. De consequentie hiervan is dat we het saldo van de voorziening eind 2019 hebben laten vrijvallen. We werken nu dus met een structureel exploitatiebudget. Op dit budget melden voor 2021 een incidenteel voordeel van € 112.000. Zie sub-programma 2.2.

Voorziening speelruimtes
Financieel zijn er binnen de voorziening speelruimtes geen bijzonderheden te melden.

Toereikendheid
De voorziening is meerjarig toereikend.

Risico’s
Risico’s in de openbare ruimte bestaan hoofdzakelijk uit aansprakelijkheid bij schade door gebreken aan elementen of objecten. Van belang is dat de gemeente voldoet aan haar wettelijke zorgplicht. Om hieraan te voldoen, keuren we de speeltoestellen en inspecteren we de bomen (BVC). Door het uitvoeren van inspecties en keuringen en het nemen van adequate maatregelen blijven de risico’s beperkt.

Algemeen
Wij bezitten een relatief groot aantal gebouwen. Deze gebouwen moeten op een adequate manier worden beheerd, geëxploiteerd en onderhouden. Hiervoor is het cluster Centrale Beheersorganisatie Gebouwen (CBG) van de afdeling Openbare Werken verantwoordelijk. Voor inrichting van de beheerorganisatie is gebruik gemaakt van het programma Topdesk. Hierin zijn alle gemeentelijke gebouwen opgenomen met de juiste adressering conform de BAG, foto`s en gekoppeld aan de juiste gegevens van o.a. relaties, ICT en verzekeringen. Dit informatieve gedeelte binnen Topdesk is organisatie breed toegankelijk. Tevens is in het programma opgenomen welk onderhoud verricht moet worden om al deze gebouwen in een goede staat te houden. Binnen dit meerjarenonderhoudsplan (MJOP) is per gebouw aangegeven welk onderhoud verricht moet worden en wat hiervan de kosten zijn voor de komende jaren. Dit gedeelte binnen Topdesk is niet organisatie breed benaderbaar. In de begroting zijn alle kosten en baten die behoren tot de centrale beheersorganisatie bij elkaar gezet zodat hiervoor de (budget)verantwoordelijkheid is gewaarborgd. 

Kwaliteit
Uw raad heeft het kwaliteitsniveau van het uit te voeren onderhoud vastgesteld. Uitgangspunt hierbij is vervanging van het bestaande, sober en doelmatig. Dit houdt in dat we per gebouw bekijken welke onderhoudsactiviteiten uitgevoerd moeten worden om het huidige gebruik ongehinderd voortgang te laten vinden en geen achterstallig onderhoud te laten ontstaan.

Uiteraard doen we dat binnen deze kaders zo duurzaam mogelijk en kijken we bij geplande vervangingen naar de meest duurzame en energiezuinige oplossing die binnen de beschikbare financiële middelen mogelijk is. Ook proberen we door in de uitvoering verschillende zaken gecombineerd uit te laten voeren door onderdelen door te schuiven of juist naar voren te halen in de planning zo veel mogelijk voordeel te halen, zodat op het gebied van verduurzaming binnen de voorziening gebouwenonderhoud al zo veel mogelijk gerealiseerd kan worden. 

Het hoofddoel binnen de voorziening gebouwenonderhoud blijft echter het onderhouden van de gebouwen die we in bezit hebben en verduurzamen een ‘aparte’ opdracht. Daarom is in 2020 de routekaart verduurzaming gemeentelijk vastgoed opgesteld en conform vastgesteld door de gemeenteraad. 

Uitvoeringsplannen
De uitvoeringsplannen voor 2021 zijn grotendeels conform onderhoudsplan en beleid uitgevoerd. De afwijkingen op het gemeentehuis, gymzalen en molens worden verder toegelicht bij het onderdeel financiën. 

Voor de molens lopen momenteel gesprekken over de beschikbare subsidiemogelijkheden. Zoals als eerder gemeld is het onderhoudsbudget van de drie nog resterende molens van in totaal zeven, die in gemeentelijk eigendom zijn, opgegaan aan het dekken van de overschrijding op de reeds drie uitgevoerde molens. Voor molen de Haas in Zierikzee is afgelopen jaar opdracht verstrekt. De uitvoering hiervan is om technische redenen doorgeschoven naar voorjaar 2022. Vandaar ook de onderschrijding op de gebouwengroep molens in 2021. De financiële consequenties voor de drie nog resterende molens worden meegenomen in het separate advies actualisering van de jaarschijf 2022 van de voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen.

Ontwikkelingen
In 2019 is ingestemd met de actualisering van de meerjarige onderhoudsplanning 2019–2028 en zijn de financiële consequenties daarvan betrokken bij de integrale begrotingsvoorbereiding 2021. Deze actualisering dient om de vijf jaar plaats te vinden. Met het separate advies actualisering van de jaarschijf 2022 van de voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen zijn we bezig alvast een doorkijk te maken en de consequenties in beeld te brengen voor de actualisatie van de meerjarige onderhoudsplanning 2023-2032.

Voor het onderhoud aan de installaties van het gemeentehuis is in 2018 een nieuw onderhoudscontract afgesloten. Momenteel zijn we aan het bekijken in welke vorm we dit het uit kunnen breiden met de coördinatie over de onderhoudscontracten van externe partners van technische installatieonderdelen die raakvlakken met elkaar hebben. Voor de sprinkler- en brandmeldinstallatie is gebleken dat het beter is dit door gespecialiseerde en gecertificeerde partijen uit te laten voeren en als CBG zelf de regie en coördinatie daarop te voeren. Voor de noodstroomvoorziening in combinatie de UPS en de regelinstallatie van het klimaatsysteem zijn we momenteel aan het kijken hoe we daarbij het onderhoud en daarbij behorende bedrijfszekerheid voor de organisatie het beste kunnen organiseren.

Met betrekking tot het technisch beheer (uitvoeren van onderhoud) werken we via het programma Topdesk samen met onze huisaannemer. Vanuit de geplande onderhoudsactiviteiten doet de huisaannemer een voorstel voor uitvoering. Het gehele traject vanaf planvorming tot opdrachtverstrekking gebeurt hierbij digitaal. Ook voor aankomend jaar stond er eind maart een evaluatie, met een al gecommuniceerde verlenging van een jaar, naar onze huisaannemer op de planning. Tijdens deze evaluatie kijken we ook samen naar verbeteringen in de samenwerking. Dit is de laatste jaarlijkse verlenging die mogelijk is binnen de huidige contractperiode. We gaan ons de komende maanden oriënteren ofwel  verlengen tot de mogelijkheden behoort ofwel dat opnieuw aanbesteden de meest wenselijke optie is.

De onderzoeken, maatwerkadviezen en energielabeling van onze gebouwen conform de routekaart verduurzaming gemeentelijk vastgoed lopen voor op de planning welke loopt tot en met 2023. Deze routekaart, welke in 2020 is vastgesteld door de gemeenteraad (als een van de weinige Zeeuwse gemeentes momenteel) is een coproductie van de beleidsvelden Vastgoed energie en duurzaamheid, Cultuur en Onderwijs, Communicatie en Openbare werken. Zodra de hierboven omschreven werkzaamheden gereed zijn volgt onder dezelfde coproductie een separaat advies voor dekking van de hieruit volgende te nemen maatregelen. Na goedkeuring wordt dit mee verwerkt in de eerder omschreven actualisering van de meerjarige onderhoudsplanning 2023–2032. Daarmee zijn dan conform de routekaart verduurzaming gemeentelijk vastgoed onze meerjaren onderhoudsplanningen (mjop`s) ook omgebouwd tot duurzame meerjaren onderhoudsplanningen (Dmjop`s).
                
Financiën
Voorziening onderhoud gebouwen
Binnen de voorziening melden we een overschot aan de lastenkant van € 495.895. Dit komt met name door een overschot bij het gemeentehuis (€ 282.142), de gymzalen (€ 27.673) en bij de molens (€ 93.329). 

Het overschot bij het gemeentehuis is ontstaan, omdat het vervangen van de klimaatinstallatie en verdere verduurzaming van het gemeentehuis doorloopt in het eerste kwartaal van 2022. De uitvoerende partijen hebben over alle linies te kampen met leveringsproblemen, waardoor we enkele weken vertraging op de planning hebben opgelopen. Op 11 februari is de gasaansluiting en de meetinstallatie verwijderd uit het gemeentehuis, de gasgestookte toestellen waren daarvoor al onklaar gemaakt en grotendeels verwijderd. Sinds 11 februari 2022 is het gemeentehuis van de gemeente Schouwen-Duiveland dus officieel gasloos.

Bij de gymzalen is een dakrenovatie van de gymzaal Oosterland de oorzaak van de onderschrijding. Deze dakrenovatie willen we koppelen aan de te nemen verduurzamingsmaatregelen welke volgen uit de eerder omschreven routekaart verduurzaming gemeentelijk vastgoed en wordt om die reden doorgeschoven naar 2024. We monitoren het dak tweemaal per jaar met de schoonmaakrondes om lekkages voor te blijven. 

Op de molens is de uitvoering van de dak renovatie van molen de Haas, zoals als eerder genoemd bij uitvoeringsplannen, om weer technische redenen doorgeschoven naar het voorjaar 2022.

Op de overige gebouwengroepen is in totaal € 92.751 overgebleven.
Hier zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen: efficiencymaatregelen door combineren van werkzaamheden, goedkoper uitgevallen projecten en zaken die niet noodzakelijk zijn gebleken of zijn doorgeschoven naar 2022 of verder. 

In het in 2019 ingestemde voorstel actualisering van de meerjarige onderhoudsplanning 2019–2028 was opgenomen:

Door met de betreffende aannemer kritisch te kijken naar de geplande activiteiten per gebouw zijn onnodige activiteiten komen te vervallen. Daarnaast zijn door activiteiten strategisch te verschuiven en slim te combineren dusdanige besparingen gerealiseerd dat met de in de begroting 2019 opgenomen middelen kan worden volstaan.
Om hierbij geen beroep te hoeven doen op de budgettaire ruimte is wel een taakstelling opgenomen van ruim 42.000 euro per jaar. 

In 2021 konden we de taakstelling realiseren vanuit het overschot op de voorziening. Doordat dit beeld al een aantal jaren hetzelfde is kan de inlossing van de taakstelling gezien de stand van de voorziening structureel worden gemaakt. Dit verwerken we via de eerste financiële rapportage 2022.

Verder zijn er Brim subsidies teruggevorderd over de afgelopen jaren vanwege niet uitgevoerde werkzaamheden. Dit gaan we in de toekomst proberen te voorkomen door de aanvragen beter af te stemmen op onze mjop`s en ons onderhoudscontract.

Op de exploitatiebudgetten voor het reguliere onderhoud melden we een nadeel van € 40.101

Toereikendheid 
De voorziening is meerjarig toereikend. 

Voorziening onderhoud gebouwen Reiniging
Financieel zijn er binnen de voorziening onderhoud gebouwen Reiniging geen bijzonderheden te melden.

Toereikendheid 
De voorziening is meerjarig toereikend. 

Risico’s
Binnen het gebouwenonderhoud bepaalt de beleidsmatige afdeling in principe wat er wordt uitgevoerd aan onderhoud aan een gebouw binnen zijn/haar beleidsveld. Het is bij een aantal gebouwen zo dat bepaald is om alleen het hoogst noodzakelijke aan onderhoud uit te voeren, aangezien nog niet duidelijk is wat er met het gebouw gaat gebeuren (bijvoorbeeld afstoting). achterstallig onderhoud en krijgt het gebouw een verpauperd uiterlijk, wat weer vandalisme in de hand werkt.
De herstelkosten achteraf, indien een gebouw toch niet wordt afgestoten, zijn vele malen hoger dan de oorspronkelijke reguliere onderhoudskosten. Met achterstallig onderhoud krijgen we  tevens te maken met het risico dat het verval van het gebouw sneller gaat dan verwacht met alle gevolgen van dien (lekkage, kortsluiting et cetera).

Algemeen
In het Beheer- en Beleidsplan Openbare Verlichting 2019-2023 zijn onder andere de volgende uitgangspunten opgenomen:

• Het in stand houden van de huidige openbare verlichting, waarbij vervanging plaats vindt op basis van inspectie. Alle masten die de technische levensduur van 40 jaar hebben bereikt worden iedere 5 jaar geïnspecteerd en indien afgekeurd vervangen;

• De beleidsdoelstelling “Aanpassen van de openbare verlichting conform Richtlijn Openbare verlichting NPR 13201 op plaatsen waar projectmatige vervangingen worden uitgevoerd (renovaties, herinrichting en groot wegonderhoud)”, continueren. In bestaande situaties, waar nog geen openbare verlichting aanwezig is, plaatsen we geen lichtmasten. Uitzonderingen hierop zijn locaties waar ons college of uw raad dit noodzakelijk vinden, of de politie of de beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid nadrukkelijk verzoekt verlichting te plaatsen. Vanuit het beleidsstuk “Licht en Donker” bestaat ook de mogelijkheid om de openbare verlichting aan te passen. Hiervoor is in 2015 het advies “Maatstaven openbare verlichting buitengebied” vastgesteld.

Uitvoeringsplannen
Uitvoering van onderhoud en aanpassingen gebeurden in 2021 conform het vastgestelde beleid.

Ontwikkelingen
Het onderhoud van de openbare verlichting, uitgevoerd door het bedrijf Dynniq, loopt. Het aantal lampstoringen is beduidend minder dan in de voorgaande jaren en zit voor 20%-25% in het netwerk van Enduris. De ontwikkeling in dynamische LED-verlichting heeft daar mede aan bijgedragen en is standaard bij vervangingen. Ruim 57% van de openbare verlichting is reeds dynamisch.

Kwaliteit
De huidige openbare verlichtingsinstallaties hebben een basis niveau. Eventuele vervanging vond plaats op basis van inspectie. Masten die de technische levensduur hebben bereikt, maar nog in goede staat verkeren, werden niet vervangen. Energie onzuinige armaturen vervingen we door LED. Deze leverden weer een energiebesparing op in Kwh, geen euro's. De beschikbare middelen zijn afgestemd op het vastgelegde kwaliteitsniveau.

Financiën
Conform het nieuwe beleidsplan Openbare Verlichting verantwoorden we alle lasten op het gebied van openbare verlichting op exploitatiebudgetten. Over 2021 zijn er geen bijzonderheden te melden.

Risico’s
Op plaatsen waar geen openbare verlichting staat zijn altijd zekere risico’s ten aanzien van verkeersveiligheid en sociale veiligheid. In het beleid is hier voldoende aandacht voor.

Algemeen
De grotere objecten in de openbare ruimte, zoals bruggen en steigers in binnenwateren, trappen, muren en hekwerken zijn geïnventariseerd en geïnspecteerd. De financiële middelen zijn structureel beschikbaar in de exploitatiebudgetten en de objecten worden jaarlijks onderhouden.

Daar waar geen kwaliteitsniveau is vastgelegd, betreft het feitelijk het schoon, heel en veilig houden van de objecten. Alle (elektrische) installaties moeten voldoen aan de NEN-normen.

Uitvoeringsplannen
Op basis van jaarlijkse inspecties vindt onderhoud plaats. Hierbij worden bij diverse bruggen en steigers slijtlagen, leuningen, dekplanken en dergelijke vervangen en schilderwerkzaamheden uitgevoerd. Wanneer uit inspecties blijkt dat ingrijpende maatregelen noodzakelijk zijn, bedden we dat projectmatig in.

Kwaliteit
In 2021 is er een aanvang gedaan tot inventarisatie van alle objecten in de openbare ruimte (vissteigers, bruggen, trappen, hekwerken en muren). Dit is gedaan om te voorkomen dat we zaken niet in beeld hebben en daardoor het budget onder spanning komt te staan wanneer dergelijke objecten wel in beeld komen. Na deze inventarisatie wordt er in 2022 een beleid- en uitvoeringsplan opgesteld.

Financiën
Omdat we geen actueel beheerplan hebben werken we met een vast exploitatiebudget voor het onderhoud. In 2021 is er ongeveer € 50.000 minder besteed dan begroot. 

Voorziening achterstallig onderhoud objecten openbare ruimte
In de tabel waarmee deze paragraaf begint is vermeld dat er bij het onderdeel kunstwerken en overige elementen sprake is van achterstallig onderhoud. Bij de jaarrekening 2020 hebben we hiervoor een voorziening gevormd van € 124.350. 
Via de te honoreren prioriteiten bij de begroting 2022 is er voor de renovatie van de Zuidhavenpoortbrug een apart krediet aangevraagd. Hierin wordt direct het achterstallig onderhoud meegenomen. In 2021 hebben we voor een bedrag van € 29.000 achterstallig onderhoud aan fonteinen in Zierikzee verricht.

Risico’s
De kwaliteit van de meeste kunstwerken is in beeld. Om risico’s te beheersen voeren we periodiek inventarisaties en inspecties uit en volgen we advies. Het is echter zo dat inspecties op non destructieve manier worden uitgevoerd en verrassingen hiermee niet zijn uitgesloten. Het blijft van belang, zeker bij oude kunstwerken, de juiste onderzoeken tijdig uit te voeren.

Algemeen
In het meerjarenperspectief is het onderhoud opgenomen om de havens op een adequaat niveau te houden aan de hand van een meerjarenonderhoudsplanning (MJOP) voor de periode 2020 tot en met 2040. Daarbij spelen we ook in op prioriteiten die vooral in een onderhoudsgevoelig gebied als havens voorkomen. Het dagelijks beheer van de havens berust bij de gemeentelijke havenmeesters, het reguliere onderhoud wordt uitgevoerd door een gespecialiseerde aannemer.

Uitvoeringsplannen
Het regulier onderhoud voeren we met onze partner Aquavia uit op basis van het beginsel en de resultaatafspraak schoon, heel en veilig.

In 2021 vonden de volgende renovatie- en restauratiewerkzaamheden plaats:

• Haven Brouwershaven Noordzijde (locatie Greenport tot en met hoek molen Windlust)

• Vervangen steigers en elektrische installatie haven Brouwershaven en het  conserveren van de damwand in de nieuwe haven te Brouwershaven.

De restauratie  van de kademuren van de Oude Haven is vooralsnog niet gestart. De gemeenteraad besloot in juli 2021 tot een geohydrologisch onderzoek gedurende vier seizoen. De resultaten van dit onderzoek worden met een voorstel aangeboden aan de gemeenteraad in het jaar 2022.

De werkzaamheden aan de glooiing zuidelijke strekdam Vluchthaven is verschoven naar 2022, omdat  in 2021 van start is gegaan met het opstellen van een plan van aanpak voor de glooiingen binnen ons areaal. Dit  plan van aanpak vormt zodoende ook de basis voor de werkzaamheden aan de glooiing van de zuidelijke strekdam in de Vluchthaven.

Baggeren:
Vanuit het beheersplan Baggeren heeft in 2021 het baggeren van de haven Zierikzee plaatsgevonden vanaf het benzinedepot tot en met de keersluis. In verband met het vernieuwen van steigers en elektrische installatie alsmede het conserveren van een damwand in de haven van Brouwershaven, is deze haven ook gebaggerd. Dat is eerder dan aanvankelijk in de planning opgenomen, maar het voordeel van een volledig lege haven zorgt voor een combinatie van werkzaamheden en zodoende lagere kosten.

Ontwikkelingen
We participeren als gemeente in een project inzake de kansen van het toepassen van kathodische bescherming op stalen damwanden. We proberen daarmee de levensduur van de stalen damwanden te verlengen en deze ervaringen in ons eigen areaal toe te passen.

Financiën
Voor de toelichting op de verschillen tussen begroot en werkelijk met betrekking tot het havenonderhoud verwijzen we u naar de toelichting bij de sub-programma's 1.1 (handelhavens) en 2.2 (jachthavens).

Voorziening baggerbeheerplan
Financieel zijn er binnen de voorziening baggerbeheerplan geen bijzonderheden te melden.

Toereikendheid
De voorziening is meerjarig toereikend.

Risico’s
Er blijft altijd een klein risico dat door niet tijdig gesignaleerde gebreken in de havens schades of ongevallen kunnen ontstaan. Het risico op schades en ongevallen door gebreken in de havens wordt zoveel mogelijk ondervangen door controle van de havenmeesters en Aquavia op eventuele calamiteiten.

Het noodzakelijke inzicht in de consequenties van beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen is voldoende. De focus blijft liggen op het verder optimaliseren van ons beheerproces en actualiseren van de areaalgegevens.

In navolging van de verlenging van het de MJOP havens, beleidsplan openbare verlichting, en de vaststelling van het vGRP 2022-2026 dragen we in 2022 zorg voor een nieuw beleids- en uitvoeringsplan Wegen. Verder wordt in 2022 de wegenlegger, welke dateert uit 1976, geactualiseerd.

Met betrekking tot kunstwerken blijft het risico aanwezig dat vanuit de inspecties noodzakelijke renovaties en maatregelen nodig zijn, waar financieel nog geen rekening mee gehouden is in het reguliere budget. In 2022 wordt het beleidsplan kunstwerken opgesteld.