De paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing bestaat uit:
In deze paragraaf gaan we in op de ontwikkelingen van deze vier punten.
In juli 2019 stelde de raad de Kadernota 2019-2023 Risicomanagement & Rechtmatigheidsverantwoording (hierna genoemd Kadernota) vast. Deze Kadernota beperkt zich niet tot financiële risico’s, maar gaat ook over niet-financiële risico’s, zoals bestuurlijke en juridische risico’s, imago- en frauderisico’s en risico’s in de bedrijfsvoering op het gebied van personeel en informatie- en communicatietechnologie. In de Kadernota ligt het gemeentelijk risicoprofiel vast, als ook de normen voor de weerstandsratio en streefwaarden voor financiële kengetallen, aan de hand waarvan wij kunnen monitoren dat we als gemeente financieel gezond blijven.
Uitgangspunt voor de ontwikkeling en invoering van risicomanagement is om niet alleen de mogelijke risico’s te analyseren en in kaart te brengen, maar ook om de methodiek van risicomanagement in te voeren. Hierbij betrekken wij ook de adviezen van de accountant en de auditcommissie.
De raad evalueerde in februari 2022 de streefwaarden voor de financiële kengetallen en concludeerde dat de bestaande normen de organisatie, het college en de raad scherp houdt op de ontwikkeling van de financiële positie en daarom niet behoeven te worden aangepast.
We voorzien risico’s in het niet ontvangen van betalingen voor geleverde diensten, belastingen en andere baten of terugbetalingen van uitkeringen voor bijvoorbeeld levensonderhoud. Hiervoor zijn twee financiële voorzieningen gevormd die gezamenlijk rond de € 330.000 zijn. Op basis van vaste rekenmethodieken wordt de omvang bepaald en gevoed uit de exploitatie.
Verder is er een voorziening gevormd ter dekking van kwantificeerbare financiële risico’s binnen de bouwgrondexploitatie.
Een risico is een mogelijke gebeurtenis met een gevolg voor de organisatie. Met behulp van een risicomanagementinformatiesysteem prioriteert, analyseert en beoordeelt de gemeentelijke organisatie risico's op systematische wijze. Op basis van de inventarisatie is een risicoprofiel opgesteld. Het onderstaande overzicht toont de negen grootste financiële risico's en de som van de overige risico’s. Onderaan de tabel is het totaalbedrag voor deze overige risico’s opgenomen.
Al ons bekende relevante risico's zijn opgetekend. Wij onderzochten wat de beheersmaatregelen zijn en wat vervolgens de restrisico's zijn (impact). De restrisico's zijn qua hoogte gecategoriseerd in vijf rubrieken:
5 > € 500.000
4 € 250.000 - ≤ € 500.000
3 € 100.000 -≤ € 250.000
2 € 25.000 -≤ € 100.000
1 < € 25.000
We hebben ons ook de vraag gesteld: hoe vaak kan zich het risico voordoen in een bepaalde periode (kans)?
| Verwachte frequentie dat het risico zich voordoet | Kans |
| Risico doet zich minder dan 1 maal per 10 jaar voor | 1 |
| Risico doet zich 1 maal per 5-10 jaar voor | 2 |
| Risico doet zich 1 maal per 2-5 jaar voor | 3 |
| Risico doet zich 1 maal per 1-2 jaar voor | 4 |
| Risico doet zich 1 maal per jaar voor | 5 |
Met deze twee parameters is de kans maal impact te berekenen en dus ook de hoogte van de totale risico's dat afgedekt moet worden met eigen vermogen. Om meer inzicht te krijgen in de spreiding van de risico’s naar kans, optreden en gevolg, gebruiken we de risicokaart (zie hieronder). De nummers geven de aantallen risico’s weer die zich in het desbetreffende vak van de risicokaart bevinden. Dit maakt inzichtelijk hoe de risico’s zijn verdeeld over het groene, oranje en rode gebied.
| Risicomatrix | ||||||
| Risico Impact | 5 - > € 500.000 | 1 | 2 | 1 | 1 | |
| 4 - € 250.000 - = € 500.000 | 1 | |||||
| 3 - € 100.000 - = € 250.000 | 5 | |||||
| 2 - € 25.000 - = € 100.000 | 1 | 4 | ||||
| 1 - < € 25.000 | 1 | 1 | ||||
| 1 - Onwaarschijnlijk | 2 - Mogelijk | 3 - Aannemelijk | 4 - Waarschijnlijk | 5 - Zeker | ||
| Risico Waarschijnlijkheid | ||||||
Een risicoscore in het groene gebied vormt geen direct gevaar voor de continuïteit van de organisatie. Risico’s die in het oranje gebied zitten vragen om aandacht. Ze vormen individueel nog geen reëel gevaar voor de continuïteit van de organisatie, maar naarmate de tijd vordert, kan het risico wel een bedreiging gaan vormen. Risico's in het rode gebied hebben door de financiële omvang een grote impact. Door beheersmaatregelen te treffen houden we zoveel als mogelijk grip op de risico's.
| Risico | Waarschijnlijkheid | Financieel gevolg in € | Financieel gevolg weging in € | |
| 1 | Schadeclaims | nvt | nvt | 1.085.000 |
| 2 | Als gevolg van incidenten zoals branden,ernstige ongelukken en infectieziekten is de kans dat de economische impact groot is doordat toeristen het eiland mijden en/of onze bedrijvigheid staakt. Als gevolg hiervan bestaat het risico dat de inkomsten van toeristenbelasting en parkeerheffingen dalen en de lasten van sociale uitkeringen in verband langdurige werkloosheid verhogen. | 50% - Aannemelijk | 1.750.000 | 875.000 |
| 3 | Als gevolg van het niet betalen van rente en aflossing door woningeigenaren bestaat de kans dat de geldverstrekker ons aanspreekt uit hoofde van de garantstelling, waardoor wij gehouden zijn voor de betaling. | 10% - Onwaarschijnlijk | 6.400.000 | 640.000 |
| 4 | Als gevolg van onvoldoende goede technische en organisatorische maatregelen, bestaat de kans dat een inbreuk op de bescherming van persoonsgegevens (datalek) (risico) ontstaat, waardoor schade ontstaat voor de organisatie en betrokkenen. | 70% - Waarschijnlijk | 800.000 | 560.000 |
| 5 | Als gevolg van de uit- en/of afstel renovatie van de Oude Haven te Zierikzee lopen we kans dat we niet kunnen voldoen aan voorwaarden van de verkregen rijkssubsidie, waardoor die subsidie mislopen. | 30% - Mogelijk | 1.700.000 | 510.000 |
| 6 | Als gevolg van het instorten/doorzakken van rioolbuizen bestaat de kans dat het riool niet kan doorstromen én schade ontstaat aan de bovengrond (terrein, gebouwen e.d.), waardoor er herstelwerkzaamheden moeten gebeuren aan het riool en verplichting tot schadeherstel. | 30% - Mogelijk | 1.000.000 | 300.000 |
| 7 | Als gevolg van de uitval van ICT, of het door onbevoegden kennisnemen of manipuleren van bepaalde informatie, is het risico dat wij gegevens verliezen. | 10% - Onwaarschijnlijk | 2.000.000 | 200.000 |
| 8 | Als gevolg van het niet meer hebben van het vertrouwen van de raad bestaat de kans een burgemeester, één of meerdere wethouders of het gehele college moet aftreden, waardoor er een een wachtgeldverplichting ontstaat. | 10% - Onwaarschijnlijk | 1.353.000 | 135.000 |
| 9 | Als gevolg conjunctuurwisselingen bestaat de kans dat opdrachten bij de Zuidhoek wegvallen, waardoor er een omzetverlies volgt met doorlopende kosten. Het gevolg is een negatief bedrijfsresultaat. | 10% - Onwaarschijnlijk | 1.000.000 | 100.000 |
| 10 | Rest | 1.442.000 | 357.000 | |
| Totaal | 4.762.000 |
Toelichting
1. Schadeclaims
Betreft verwachte en/of neergelegde schadeclaims. De verwachte claim van Brouwerseiland vinden wij niet meer oppertuun. Het project is afgesloten.
2. Rampen en incidenten
Elk incident kan zich elk moment voltrekken. Maatregelen zijn taken op het gebied van preventie, waaronder vergunningverlening en handhaving, alsook bestrijding van infectieziekten (preventie/opsporing/inenten). Daarnaast is er planvorming crisisbeheersing en oefening.
3. Borg- en garantstellingen rente en aflossing leningen van woningeigenaren
De gemeente staat garant voor geldleningen van woningeigenaren ter bevordering van het eigen woningbezit. Het risico dat wij worden aangesproken is miniem, doordat eerst het Nationaal Hypotheek Garantie fonds worden aangesproken en pas daarna de gemeente.
4. Datalekken
Het is niet uit te sluiten dat bijvoorbeeld met ransomware onze gegevens worden gegijzeld of dat informatie bij onbevoegden terecht komt of toegang geven tot informatiedragers. De schade kan materieel, immaterieel, juridisch, financieel zijn of betrekking hebben op imagoschade.
Een inbreuk op de bescherming van persoonsgegevens kan zijn: het onbedoeld inzien, het verwijderen, het verlies, het versturen en wijzigen van persoonsgegevens. Wij proberen het risico steeds meer te verkleinen met technische maatregelen en organisatorische maatregelen, waaronder beschreven werkprocessen, beleidsdocumenten, administratie, scholing, bewustwording en de procedures over het melden van incidenten en datalekken (met alle vervolgacties die dat met zich meebrengt).
5. Onderhoud oude haven Zierikzee
Door uit- en/of afstel renovatie van de Oude Haven kunnen we de rijkssubsidie voor het onderhoud mislopen, omdat we niet voldoen aan de voorwaarden. We zijn in overleg met het Rijk om de voorwaarden in ons voordeel te veranderen.
6. Onderhoud rioleringen
Ondanks preventie-onderzoeken één keer per acht jaar kunnen er inzakkingen bestaan. Deze extra lasten zijn niet voorzien in de gevormde financiële voorziening en vormt een financieel risico. De gemeente is verantwoordelijk voor een goed functionerend gemeentelijk riool. Als zij het onderhoud daarvan laat afweten of als de riolering beschadigd raakt, door bijvoorbeeld werkzaamheden of verzakkingen, dan kan de gemeente aansprakelijk gesteld worden voor gevolgschade. Deze laatste schade is niet verzekerd. Er komt een beheerplan voor de binnenstad Zierikzee, waarmee we slecht riool in kaart brengen en verhelpen door vervanging/verleggen enzovoorts. De duur van het plan is vijf jaar (gelijk oplopend met het wegenbeheerplan).
7. Bescherming gegevens
Het is niet uit te sluiten dat bijvoorbeeld met ransomware onze gegevens worden gegijzeld. De kosten van een dergelijke aanval en werking van ransomware kunnen oplopen tot € 2 miljoen. We nemen maatregelen die volgen uit de zelfevaluatie Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) en door opvolging van de aanbevelingen van de externe audits volgens de Eenduidige Normatiek Single Information Audit (ENSIA) op de informatie-uitwisseling DigiD, Suwinet, BRP en reisdocumenten en Geobasisadministraties. In 2022 zijn risicobeperkende maatregelen getroffen met de Multifactor-authenticatie (MFA). Verder is een security-assessment opgesteld: een stand van zaken van informatiebeveiliging op technisch vlak. In 2023 wordt dat assessment overgezet naar een roadmap met acties. Ook stellen we beveiligingsbeleid op en starten we met de uitvoering daarvan. Verder zijn er doelgroepgerichte trainingen voor informatiebeveiliging en privacy.
8. Wachtgeldverplichtingen dagelijks bestuur
De kans dat het hele bestuur door de raad wordt weggestuurd of op eigen initiatief opstapt is klein. Naast een wachtgeldverplichting verlamt dit wel de voortgang van de werkzaamheden van de gemeente door een bestuursvacuüm.
9. Verhogen gebruiksvergoeding strand
Eigenaren van het Noordzeestrand, dat de gemeente in exploitatie en beheer heeft, willen delen in het profijt dat de gemeente heeft. Het Waterschap Scheldestromen heeft de prijzen verhoogd. Het Rijksvastgoedbedrijf kan ook die weg inslaan. Het risico is niet significant aanwezig. Er is geen ontwikkeling bij het Rijk of de Vereniging Strand en Paviljoenhouders Schouwse Kust.
10. Overige risico's
Onder deze categorie zijn het veelal risico's van ondergeschikte aard, die we wel monitoren en waar we maatregelen voor treffen om het risico te verkleinen.
Ten opzichte van de meest recente risico-inventarisatie (programmabegroting 2024) is de totale impact van de financiële risico's gedaald van € 13,8 miljoen naar € 4,8 miljoen. dit omdat het risico van een schadeclaim van Brouwerseiland is geweken.
Als alle risico's zich gelijktijdig in hun volle omvang zouden voordoen zou een nadeel optreden van € 4,8 miljoen. Het reserveren van een dergelijk groot bedrag als buffer voor alle risico's is echter ongewenst, omdat het niet waarschijnlijk is dat alle risico's zich in 2023 gelijktijdig en in hun maximale omvang voordoen. Daarom is op basis van de ingevoerde risico's een extra weging gedaan op 90%. Het resultaat is dat met een benodigde weerstandscapaciteit van € 4,3 miljoen het voor 90% zeker is dat alle risico's die in 2024-2027 zouden kunnen optreden kunnen worden afgedekt. De benodigde weerstandscapaciteit wordt bepaald door alle risico's waarvoor geen of onvoldoende beheersmaatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie.
De beschikbare weerstandscapaciteit is de verzamelterm van alle middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om financiële tegenvallers te dekken. Het gaat om buffers in het eigen vermogen respectievelijk in de exploitatie. Buffers die we vrij kunnen maken, dan wel beschikbaar laten komen om niet-begrote kosten, die substantieel zijn, te dekken, zonder dat dit gevolgen heeft voor het beleid en de uitvoering van taken. De weerstandscapaciteit is eind 2023 als volgt:
| Weerstandscapaciteit | Bedragen in € |
| Resterende belastingcapaciteit: | |
| · Onroerende-zaakbelastingen | 3.739.000 |
| · (Water)toeristenbelasting | 0 |
| · Forensenbelasting | 0 |
| · Lijkbezorgingsrechten | 195.000 |
| · Parkeerbelasting | 0 |
| · Scheepvaartrechten | 1.160.000 |
| · Leges | 1.229.000 |
| Totale resterende belastingcapaciteit | 6.323.000 |
| Vrij aanwendbare reserves: | |
| · Algemene reserve | 27.846.000 |
| · Uitvoering strategische visie | 4.569.000 |
| · Algemene reserve De Zuidhoek | 911.000 |
| · Egalisatiereserve algemene uitkering | 2.000.000 |
| · Algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf | 2.213.000 |
| Totaal weerstandscapaciteit vermogen | 37.539.000 |
| Totale weerstandscapaciteit | 43.862.000 |
Toelichting weerstandscapaciteit
Resterende belastingcapaciteit
Belastingcapaciteit is de ruimte om de belastingen en heffingen te verhogen of in te voeren. Voor de heffingen gelden regels: de tarieven mogen maximaal kostendekkend zijn.
Voor de onroerende-zaakbelastingen (OZB) hanteert het Rijk de zogenaamde artikel 12-norm (voor financieel armlastige gemeenten). Dit is het tarief dat een gemeente moet hanteren als zij voor een eventuele aanvullende uitkering uit het gemeentefonds in aanmerking wil komen. Bij deze berekening is de resterende belastingcapaciteit OZB € 2.891.000.
Voor de (water-)toeristenbelasting en forensenbelasting gelden geen maximum- of normtarieven. Voor de overige heffingen verwijzen wij u naar de Paragraaf lokale heffingen, onderdeel 1.5 (Kostenonderbouwing heffingen).
Vrij aanwendbare reserves
Algemene reserve
De algemene reserve dient primair als buffer om in jaren waarin een sluitende begroting niet mogelijk is bij te springen en ter opvanging voor negatieve jaarresultaten. Hiervoor geldt een minimumbedrag van € 4 miljoen. Alles boven dit bedrag (inclusief het geoormerkte deel voor het uitvoeringsprogramma strategische visie en het coronaherstelfonds) is in principe vrij aanwendbaar en beschikbaar voor de weerstandscapaciteit. Hier valt ook de € 2 miljoen onder als buffer om de ongewisse risico's vanwege de COVID-19 pandemie op te vangen.
Op 11 november 2011 besloot de raad bij amendement € 12 miljoen in de algemene reserve te oormerken voor uitvoering van de Strategische Visie. De komende jaren staan voor de uitvoering van de strategische visie nog diverse plannen met uit deze reserve beschikbaar gestelde budgetten op de agenda. Ultimo 2026 is het verwachte saldo van de reserve strategische visie € 4,7 miljoen.
Egalisatiereserve algemene uitkering
Deze reserve zetten we in om mutaties vanuit het gemeentefonds op te vangen. De reserve bedraagt eind 2023 € 2 miljoen. Het plafond is € 2 miljoen.
Reserves Ontwikkelingsbedrijf
De algemene reserve van het ontwikkelingsbedrijf, waarin onze grondexploitatie is ondergebracht, is betrokken bij het weerstandsvermogen.
Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, moet de relatie worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij horende benodigde weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. De relatie tussen beide componenten wordt in onderstaande figuur weergegeven.
Ratio weerstandsvermogen = Beschikbare weerstandscapaciteit = 43.862.000 = 10,2
Benodigde weerstandscapaciteit 4.285.800
Wij streven een weerstandsvermogen na dat tenminste ruim voldoende is. Dit vereist een ratio weerstandsvermogen dat gelijk is of hoger is dan 1,5.
Deze paragraaf bevat op basis van wettelijke verantwoordingsregels de eerste vijf financiële kengetallen. De zesde is geen verplicht kengetal, maar vloeit voort uit de eigen Kadernota risicomanagement. De kengetallen geven inzicht in de financiële positie van de gemeente.
| Kengetallen | Realisatie 2022 | Begroting 2023 | Realisatie 2023 |
| 1a Netto schuldquote | 41,7% | 47,2% | 31,8% |
| 1b Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 39,0% | 40,8% | 28,9% |
| 2 Solvabiliteitsratio | 26,5% | 20,2% | 29,5% |
| 3 Structurele exploitatieruimte | 9,6% | 8,4% | 12,5% |
| 4 Grondexploitatie | 2,0% | 1,7% | 1,2% |
| 5 Belastingcapaciteit | 123,4% | 110,7% | 109,0% |
| 6 Weerstandsratio | 3,4 | 2,6 | 10,2 |
Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast ten opzichte van baten. Het geeft een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Op deze manier wordt duidelijk wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en ook wat dat betekent voor de schuldenlast.
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Dit kengetal geeft inzicht in hoeverre er sprake is van doorlenen en geeft de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weer. Hieruit blijkt het aandeel van de verstrekte leningen en wat dit betekent voor de schuldenlast.
Solvabiliteitsratio
Dit is de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen: welk deel van het bezit niet met schulden is belast. Het zegt iets over het vermogen om zowel de kortlopende alsook de langlopende schulden te kunnen terugbetalen en is daarmee een indicator over “de financiële gezondheid” van de gemeente. Hoe hoger de verhouding eigen vermogen ten opzichte van het totale vermogen (solvabiliteitsratio), hoe financieel gezonder de gemeente.
Structurele exploitatieruimte
Dit geeft een beeld of de begroting en jaarrekening in evenwicht zijn. Dit cijfer helpt mee om te beoordelen welke structurele ruimte een gemeente heeft om de eigen lasten te dragen of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is.
Grondexploitatie
Dit is de verhouding van de grondwaarde tot de totale baten. De afgelopen jaren bleek dat grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van onze gemeente. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend. De gronden zijn tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs dan wel lagere marktwaarde opgenomen. Dit kengetal geeft aan hoe groot de grondpositie (boekwaarde) is ten opzichte van de jaarlijkse baten. Hoe lager de ratio is, hoe beter.
Belastingcapaciteit
Dit geeft inzicht in de belastingdruk ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk van de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Hierbij is een percentage van 100% precies gelijk aan het landelijk gemiddelde. Bij gemeenten zijn hierin de OZB-lasten, rioolheffing, afvalstoffenheffing en een eventuele heffingskorting betrokken.
Weerstandsratio
Dit geeft de verhouding aan tussen het bedrag waarover we risico’s lopen en de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet-voorziene financiële tegenvallers te bekostigen. Het gaat om buffers in het eigen vermogen en exploitatie.
Beoordeling van de kengetallen
Bij de beoordeling van de waarde van de financiële kengetallen sluiten we aan bij de zogeheten ‘signaleringswaarden’ die afkomstig zijn uit onder meer de stresstest voor 100.000+ gemeenten en die zijn afgesproken door alle provinciale toezichthouders in het Vakberaad Gemeentefinanciën. Daarbij bepaalde uw raad via de vaststelling van de Kadernota risicomanagement dat de minimale omvang van het weerstandsvermogen 1,5 moet zijn.
In de tabel hieronder is te zien welke waarden bij welke categorie (A, B of C) behoren, waarbij categorie A het meest financieel gezond is en categorie C het minst.
| Kengetal | Waarde kengetal Categorie A | Waarde kengetal Categorie B | Waarde kengetal Categorie C |
| 1. Netto schuldquote | <90% | 90-130% | >130% |
| 2. Solvabiliteitsratio | >50% | 20-50% | <20% |
| 3. Structurele exploitatieruimte | Begroting én meerjarenbegroting | Begroting of meerjarenbegroting | Begroting en meerjarenbegroting |
| > 0% | > 0% | < 0% | |
| 4. Grondexploitatie | <20% | 20-35% | >35% |
| 5. Belastingcapaciteit | <95% | 95-105% | >105% |
| 6. Weerstandsratio | >1,5 | <1,5 | <1,5 |
In de Kadernota Risicomanagement is als norm bepaald dat:
Onze gemeente is financieel gezond als:
• Kengetal structurele exploitatieruimte (meerjaren-)begroting in categorie A zit, en
• Drie van de overige kengetallen zitten in categorie A, of
• Twee kengetallen zitten in categorie A en twee in categorie B.
Onze gemeente is matig financieel gezond als:
• Drie kengetallen zitten in categorie A gecombineerd met structurele exploitatieruimte (begroting en meerjarenraming) en weerstandsvermogen beide in B of
• Drie kengetallen zitten in categorie B of
• Eén kengetal zit in categorie B en één in categorie C.
Onze gemeente is financieel het minst gezond als:
• Twee of meer kengetallen zitten in categorie C.
Onze kengetallen scoren in de volgende categorieën:
| Kengetallen | Realisatie 2022 | Begroting 2023 | Realisatie 2023 |
| Netto schuldquote | A | A | A |
| Solvabiliteitsratio | B | B | B |
| Structurele exploitatieruimte | A | A | A |
| Grondexploitatie | A | A | A |
| Belastingcapaciteit | C | C | C |
| Weerstandsratio | A | A | A |
In het Besluit Begroting en Verantwoording is de verplichting opgenomen dat gemeenten het EMU-saldo verstrekken.
De bedragen zijn x € 1.000:
| Omschrijving | Jaarrekening 2022 | Begroting 2023 | Jaarrekening 2023 |
| 1 Exploitatiesaldo voor toevoeging aan c.q. onttrekking aan reserves | 12.879 | 10.140 | 12.095 |
| 2 Mutaties (im-) materiële activa | 5.073 | 9.173 | 2.891 |
| 3 Mutaties voorzieningen | 3.856 | 2.343 | 2.735 |
| 4 Mutaties voorraden | -1.435 | -247 | -1.598 |
| 5 Boekwinst bij verkoop effecten en (im-)materiële vaste activa | 0 | 0 | 0 |
| Berekend EMU-saldo | 13.097 | 3.557 | 14.011 |
Het EMU-saldo is het saldo van inkomsten en uitgaven met derden van de overheid op transactiebasis in een bepaalde periode. Eenvoudig gezegd geeft het EMU-saldo aan of er in een bepaald jaar met reële transacties meer geld uitgegeven is dan er in dat jaar is binnengekomen of dat er netto geld overgehouden is. Het EMU-saldo is daarmee een indicatie voor de ontwikkeling van de liquiditeits- en financiële positie (eigen vermogen en schulden) van de gemeente.
Het EMU-saldo voor 2023 komt uit op € 13,9 miljoen, wat betekent dat in EMU-termen de inkomsten € 13,9 miljoen hoger zijn dan de uitgaven. Er was een positief saldo verwacht van € 3,6 miljoen; een verschil dus van € 10,3 miljoen. Het verschil wordt onder andere veroorzaakt door vertraagde uitgaven op diverse investeringen.
Als gevolg van Europese regelgeving mogen EU-lidstaten een begrotingstekort (EMU-saldo) hebben van maximaal 3% van het bruto binnenlands product (BBP). In dit maximale tekort van 3% hebben, naast de Rijksoverheid, ook de decentrale overheden een aandeel. Het jaarlijkse aandeel in het EMU-saldo van de decentrale overheden is gesteld op -0,4% van het BBP. Het aandeel van de gemeenten is gesteld op -0,27% van het BBP. Het aandeel in het EMU-tekort betreft een inspanningsverplichting, er staat momenteel geen sanctie op een eventuele overschrijding van het toegestane EMU-tekort.
Zoals eerder aangegeven werkt de EMU-systematiek op een andere manier dan het baten- en lastenstelsel dat gemeenten hanteren. Investeringen tellen bijvoorbeeld niet mee in het stelsel van baten en lasten, daarbij wordt uitgegaan van de kapitaallasten van de investeringen. Investeringen in een jaar tellen echter wel volledig mee in het EMU-saldo.
De paragraaf weerstandsvermogen is direct verbonden met alle programma’s en de gehele bedrijfsvoering van de gemeente. Feitelijk is deze paragraaf hiervan een dwarsdoorsnede. De confrontatie tussen het weerstandsvermogen en de risico’s geeft een positief getal, in die zin dat de weerstandsratio boven de 1,5 ligt. Omdat van de financiële kengetallen er een score is in de categorie B en in de categorie C, is de gemeente Schouwen-Duiveland, conform de vastgestelde Kadernota risicomanagement, matig financieel gezond. Om financieel gezond te worden is inzet nodig om de vaste schulden en de belastingdruk te verlagen.
Naast de genoemde gekwantifeerde risico's die de normale bedrijfsvoering kunnen beïnvloeden, is ook van belang te noemen dat het behalen van onze doelen steeds meer afhankelijk zijn van voldoende beschikbare menskracht (intern als extern) en grondstoffen. Daarbij speelt dat schaarste op deze fronten en energie de prijzen opdrijven.
Ten slotte speelt verder dat de Rijksoverheid adviezen heeft voorgelegd gekregen voorglegd ombuigingen te doen regaliseren in 2028 van € 17 miljard, waarbij ook een verlaging van het Gemeentefonds niet wordt geschuwd.