In dit onderdeel van de programmabegroting beschrijven we hoe de meerjarenbegroting tot stand komt. We verklaren de ontwikkeling in de budgettaire ruimte op basis van het bestaande beleid. Dit door de verschillen ten opzichte van de Kadernota programmabegroting 2025-2028 in beeld te brengen. Daarnaast laten we zien wat de invloed is van de te honoreren prioriteiten die wij uw raad voorstellen en welke dekkingsmogelijkheden wij daartoe zien.
Ook geven we inzicht in de grondslagen waarop de ramingen zijn gebaseerd en maken we inzichtelijk wat het effect van de incidentele baten en lasten is op het structureel begrotingssaldo.
Toelichting op het overzicht van baten en lasten
Budgettaire ruimte 2025-2028
Terug naar navigatie - Budgettaire ruimte 2025-2028Via de Kadernota programmabegroting 2025-2028 informeerden wij u over de actuele stand van de budgettaire ruimte voor de begroting 2025-2028. Het betrof de budgettaire ruimte na vaststelling door de raad van de programmabegroting 2024-2027, inclusief aangenomen amendementen, de verwerking van de door de raad tot en met 1 mei 2024 vastgestelde begrotingswijzigingen vanuit de raadsvoorstellen en het saldo van de bestuursrapportage 2024. Daarnaast hielden wij in de Kadernota financieel rekening met een aantal ontwikkelingen.
Tijdens het begrotingsproces berekenen wij de actuele budgettaire ruimte van het bestaande beleid. Zo indexeren we de budgetten opnieuw op basis van de vastgestelde percentages in de Kadernota en nemen we ook de consequenties vanuit de meicirculaire 2024 mee. Wat dit betekent voor de budgettaire ruimte op basis van bestaand beleid is in onderstaande tabel weergegeven. Hierin zijn 2 verwachte ontwikkelingen vanuit de Kadernota teruggedraaid. De belastingopbrengsten OZB waren abusievelijk opgenomen en voor de Muziekschool is nog geen definitief raadsbesluit.
In deze begroting stellen wij u via de lijst Te honoreren prioriteiten voor budgetten aan de begroting toe te voegen die nodig zijn om aan onze wettelijke taken te blijven voldoen en om onze lopende ambities af te maken. Hiervoor stellen wij u ook een aantal dekkingsmogelijkheden voor. Deze voorstellen zijn reeds financieel in de u voorliggende programmabegroting verwerkt. In onderstaande tabel geven wij dit per saldo weer. In het onderdeel Uiteenzetting financiële positie lichten wij inhoudelijk de te honoreren prioriteiten en het dekkingsvoorstel verder toe.
| Budgettaire ruimte | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|
| Budgettaire ruimte Kadernota 2025-2028 | -50.400 | 827.000 | 627.400 | 1.215.400 |
| Terugdraaien belastingopbrengsten OZB | -91.000 | -91.000 | -91.000 | -91.000 |
| Terugdraaien Muziekschool | 68.000 | 68.000 | 68.000 | 68.000 |
| Bestuursrapportage | -587.400 | -279.500 | -496.400 | -550.100 |
| Meicirculaire 2024 gemeentefonds | -41.800 | -139.800 | -158.400 | -207.900 |
| Gemeenschappelijke regelingen | -159.600 | -179.400 | -167.700 | -177.000 |
| Actualiseren begroting | 1.221.880 | 1.648.275 | 50.625 | -322.316 |
| Budgettaire ruimte bestaand beleid | 359.680 | 1.853.575 | -167.475 | -64.916 |
| Te honoreren prioriteiten | -5.061.719 | -3.468.619 | -2.244.127 | -2.337.743 |
| Verruiming inkomsten | 868.000 | 868.000 | 868.000 | 868.000 |
| Incidentele prioriteiten dekken uit algemene reserve | 3.310.207 | 1.538.023 | 96.950 | |
| Dekking slado uit/toevoegen aan algemene reserve | 523.832 | -780.000 | ||
| Saldo budgettaire ruimte na dekkingsvoorstel | 0 | 10.979 | -1.446.652 | -1.534.659 |
De voornaamste mutaties als gevolg van het "actualiseren van de begroting" vindt u terug in onderstaande tabel.
| Actualisering begroting | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|
| Indexering | -128.500 | -432.400 | -669.200 | -815.800 |
| Kostenverdelingen | 492.600 | 492.400 | 492.400 | 492.400 |
| Riolering en ontwikkelingsbedrijf | -262.700 | -238.700 | -235.000 | -251.300 |
| Rente | 493.800 | 1.077.100 | 934.400 | 757.000 |
| Afschrijving | 193.500 | 172.800 | -167.400 | -195.700 |
| Brogum | 33.000 | 108.000 | -242.000 | -225.100 |
| Vrijval stelpost IHP | 460.700 | 452.200 | ||
| Overige kleine aanpassingen | -60.520 | 16.875 | -62.575 | -83.816 |
| Totaal actualiseren begroting | 1.221.880 | 1.648.275 | 50.625 | -322.316 |
Toelichting op enkele mutaties:
Kostenverdelingen, riolering en ontwikkelingsbedrijf
Onderdeel van de begrotingswerkzaamheden is het actualiseren van de verdeling van de afdelingskosten (op basis van geraamde ureninzet) naar de sub-programma's. Als er procentueel meer kosten worden doorbelast aan budgetneutrale onderdelen van de begroting, dan levert dat een voordeel op voor de begroting. Budgetneutrale onderdelen zijn grondexploitaties, afvalstoffenheffing en riolering. Ook (meer) doorbelastingen aan investeringen leveren een incidenteel voordeel op voor de begroting aangezien de lasten aan de exploitatie worden onttrokken, maar na realisatie via afschrijvingslasten alsnog ten laste komen van de exploitatie.
Rente
Bij het opnemen van nieuwe investeringen in de begroting ramen wij ook de rentelasten die nodig zijn om leningen aan te trekken waarmee wij de investeringen financieren. Door de toename van onze liquiditeitspositie als gevolg van onder andere uitkering van dividenden, incidentele middelen vanuit algemene uitkering, middelen voor de opvang van Oekraïners en ontvangen rente uit schatkistbankieren, is de externe financieringsbehoefte lager. Als gevolg hiervan kan een deel van de geraamde rentelasten vrijvallen.
Brogum
In de raad van oktober behandelt u het voorstel ‘Voorlopig Ontwerp nieuwbouw Brogum’. Vanuit mutaties bestaand beleid hebben we de financiële gevolgen van dat voorstel verwerkt in deze begroting.
Vrijval stelpost IHP
We laten in 2025 en 2026 een fors bedrag van de geraamde stelpost IHP vrijvallen. Deze stelpost is bedoeld ter dekking van de kapitaallasten van de toekomstige investeringen vanuit het IHP. Aangezien kapitaallasten pas volgen na het jaar van gereedkoming en we in 2025 en 2026 nog geen oplevering verwachten van investeringen vanuit het IHP, kan een groot deel van de stelpost in 2025 en 2026 vrijvallen.
Grondslagen waarop de ramingen zijn gebaseerd
Terug naar navigatie - Grondslagen waarop de ramingen zijn gebaseerdToegepaste loon- en prijsstijging
Uit de volgende tabel staan de percentages waarmee wij in de begroting rekening houden qua verwachte loon- en prijsontwikkeling. Deze percentages stelde de raad via de Kadernota 2025-2028 vast:
| Toegepaste loon- en prijsstijging | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Percentage loonontwikkeling begroting | 4,40% | 3,80% | 4,80% | 4,00% |
| Percentage prijsontwikkeling begroting | 2,20% | 2,20% | 2,20% | 2,20% |
Toegepaste stijging belastingen en retributies
In deze begroting rekenen we met een trendmatige verhoging van belastingen en retributies van 3,30% in 2025, 3,00% in 2026, 3,50% in 2027 en 3,10% in 2028. Ook deze percentages stelde de raad via de Kadernota 2025-2028 vast.
Vervangingsinvesteringen
De actualiteit van de vervangingsinvesteringen is beoordeeld tijdens de begrotingsvoorbereiding. Uitgaven van € 10.000 en lager zijn rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht. De financiële consequenties van de vervangingsinvesteringen zijn als bestaand beleid verwerkt in de programmabegroting.
Voor de benodigde vervangingsinvesteringen voor de periode 2025-2028 verwijzen wij u naar het Overzicht vervangingsinvesteringen. Ter informatie geven wij u in dit overzicht ook inzicht in de reeds lopende vervangingsinvesteringen in 2024. Via het vaststellen van de programmabegroting stelt u de investeringsbudgetten voor 2025 tot en met 2028 beschikbaar.
Financiering
De gemeente past het systeem van totaalfinanciering toe. Dit houdt in dat in principe niet voor iedere investering afzonderlijk een geldlening wordt afgesloten, maar dat de investering meeloopt in het totaal van de inkomende en uitgaande geldstromen van de gemeente. Dit wordt bewaakt via een liquiditeitenplanning. Zie ook de paragraaf Financiering.
Inzicht in de structurele onttrekkingen aan reserves
Uit de reserve dekking afschrijvingslasten worden de afschrijvingslasten van een deel van onze investeringen gedekt. In het Overzicht structurele mutaties reserves is opgenomen welke afschrijvingslasten voor welke investeringen dit betreft.
Inzicht in incidentele baten en lasten
Voor het inzicht in de incidentele baten en lasten verwijzen wij u naar het Overzicht incidentele baten en lasten. Incidentele lasten beïnvloeden het structureel begrotingssaldo positief en incidentele baten beïnvloeden het structureel begrotingssaldo negatief.
Uit onderstaand tabel blijkt dat ons structurele begrotingssaldo in 2025 positief is. Vanaf 2026 is het structurele begrotingssaldo negatief.
| Begrotingssaldo | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|
| Saldo van baten en lasten | 7.188 | 4.979 | 1.515 | 1.335 |
| Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves | -7.188 | -4.968 | -2.962 | -2.870 |
| Begrotingssaldo na bestemming | 0 | 11 | -1.447 | -1.535 |
| Waarvan incidentele baten en lasten (saldo) | 2.641 | -723 | -192 | -148 |
| Structureel begrotingssaldo | 2.642 | -712 | -1.639 | -1.683 |
Het structurele tekort vanaf 2026 wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de scheve verhouding tussen de compensatie vanuit het Rijk voor de oplopende kosten van overgedragen taken. Daarnaast lopen in deze jaren de kosten op die voortvloeien uit onze investeringen in onderwijshuisvesting en in onze eigen ambities (onder andere Brogum en de masterplannen).
De jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume
Onder arbeidsrechtelijke verplichtingen worden verstaan de aanspraken op toekomstige uitkeringen door huidig en/of voormalig personeel. Feitelijk heeft de gemeente Schouwen-Duiveland een schuld aan hen. In het BBV is het niet verplicht gesteld voorzieningen te treffen voor de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen, zoals vakantiegeld, wachtgeld en wachtgeldpremies, omdat de lasten ieder jaar globaal gelijk zijn. Daarom worden de werkelijke lasten van arbeidskosten gerelateerde verplichtingen in de begroting/jaarrekening meegenomen.
Bij jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen waarvan de bedragen fluctueren, zoals het sparen van bovenwettelijk verlof en pensioenen voor wethouders, is het wel verplicht gesteld om een voorziening te vormen.
Provinciaal toezicht
Jaarlijks geeft de provincie Zeeland als toezichthouder aan welke financiële uitgangspunten gemeenten mogen hanteren bij het opstellen van de begroting. Deze uitgangspunten hebben wij bij deze programmabegroting betrokken.
De provincie beoordeelt de begroting met toepassing van het Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader 2020 Gemeenten. Dit betekent dat de provincie de begroting toetst aan de begrippen structureel en reëel financieel evenwicht. In dit kader toetst de provincie in eerste instantie of onze begroting in 2025 structureel in evenwicht is. De hiervoor opgenomen tabel met het structureel begrotingssaldo laat zien dat dit zo is, waardoor wij verwachten dat onze gemeente in 2025 onder repressief toezicht blijft vallen.
Overzicht vervangingsinvesteringen 2025-2028
| Naam investering | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|
| Vervanging vrijverval riolering | 2.538.616 | 1.669.204 | 1.700.388 | 1.732.181 | 1.141.799 |
| Vervanging riolering binnenstad | 1.432.994 | 786.001 | 799.261 | 812.779 | 720.562 |
| Relining vrijverval riolering | 109.448 | 111.582 | 113.758 | 115.976 | 118.238 |
| Vervanging gemalen | 548.000 | 548.000 | 476.561 | 429.661 | 381.243 |
| Investeringen reddingsbrigade | 194.000 | 35.000 | 44.600 | ||
| Vervangen 31 abri's | 185.161 | ||||
| Vervanging parkeerapp 2025 | 579.000 | ||||
| Investeringen havens Bruinisse | 122.700 | ||||
| Investeringen havens Zierikzee | 1.865.283 | 901.289 | 104.174 | ||
| Restauratie Oude Haven Zierikzee | 1.886.177 | 259.250 | |||
| Investeringen haven Brouwershaven | 858.480 | ||||
| Hekwerk diverse scholen 2026 | 208.000 | ||||
| Investeringen sportvelden | 570.464 | 117.600 | 323.300 | 36.300 | |
| Reguliere investeringen Zuidhoek | 582.000 | 175.000 | 175.000 | 175.000 | |
| Vervoermiddelen groenbedrijf Zuidhoek | 267.673 | ||||
| Vervanging ondergrondse containers | 150.000 | 150.000 | 150.000 | 70.000 | 100.000 |
| Wagenpark en materieel buitendienst | 1.167.563 | 2.332.850 | 106.000 | 55.000 | 220.000 |
| Optimalisering digitalisering | 130.000 | ||||
| Warmwaterinstallatie gymnastiekzalen | 164.000 | ||||
| Minicontainers | 791.669 | ||||
| Overslagkraan | 150.000 | ||||
| Diverse investeringen lager dan €100.000 | 499.507 | 192.151 | 12.500 | 108.200 | 281.115 |
Overzicht incidentele lasten en baten
| Sub-Programma | Activiteit | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|
| Incidentele lasten: | |||||
| 1.1 | Wijkuitvoeringsplannen i.h.k.v. de Transitievisie Warmte | 106.000 | 106.000 | ||
| Impulsregeling klimaatadaptieve maatregelen | 109.000 | 109.000 | |||
| 1.2 | Opstellen Soort Managementplan | 187.500 | 187.500 | ||
| Lobby zoet water | 100.000 | 100.000 | |||
| 1.4 | Extra formatie participatie | 86.000 | 86.000 | ||
| Gebruikersondersteuner Participatie | 100.000 | ||||
| 2.1 | Externe personele inzet naschoolse activiteitenprogramma BLOEI! | 102.000 | |||
| Groene schoolpleinen en tuinen | 188.000 | 256.000 | |||
| Externe ondersteuning IHP | 70.000 | 70.000 | |||
| Slimme mobiliteit | 133.000 | ||||
| Sloopkosten Brogum | 75.000 | ||||
| 2.2 | Digitalisering ontheffingensysteem | 50.000 | |||
| Regisseur omgevingstaken | 70.000 | 70.000 | |||
| Maatregelen verkeersveiligheid | 105.000 | 79.000 | |||
| 2.3 | Masterplan Burgh-Haamstede | 183.000 | |||
| 2.4 | Uitbreiding opbouwwerk SMWO | 131.000 | |||
| Rolstoelvriendelijke routes | 62.000 | 62.000 | 62.000 | ||
| Onderzoek m.b.t. formatie en inrichting Sociaal Domein | 55.000 | ||||
| Jeugdconsulenten | 174.000 | 87.000 | |||
| Consulent WMO | 87.000 | 87.000 | |||
| Uitbreiding subsidie SMWO | 273.000 | 273.000 | |||
| Schouwen-Duiveland Vitaal | 151.000 | ||||
| Verlenging uitbreiding jongerenwerk SMWO | 131.000 | ||||
| Beheersbouw houden instroom jeugd | 300.000 | ||||
| IJslands Preventiemodel | 225.000 | ||||
| Herstelcentra Ammekare | 192.000 | ||||
| Skaeve Huze | 46.000 | 64.000 | 74.000 | ||
| 3.1 | Planontwikkeling ringwalburg, cofinanciering Erfgoed Deal | 395.000 | |||
| Stichting Nationaal Monument Watersnood 1953 | 400.000 | ||||
| Overhead | Communicatieadviseur sociale media | 53.200 | |||
| Procesanalist | 90.000 | ||||
| Ontwikkelbudget voor versterking bedrijfsvoering | 150.000 | ||||
| Flexibele schil inhuur personeel | 200.000 | ||||
| Extra capaciteit bugerzaken | 150.000 | ||||
| Arbeidsmarktspecialist | 63.400 | 63.400 | |||
| Uitbreiding formatie financiën | 222.000 | 153.000 | |||
| Procesanalist | 77.000 | ||||
| Medewerker processen WWL | 100.000 | 100.000 | |||
| Beleidsondersteuner Staf BV2 | 80.000 | 80.000 | |||
| Extern inkoopadviseur | 60.000 | ||||
| Secretariaat | 84.000 | 84.000 | |||
| Strategisch adviseur | 86.000 | 42.000 | |||
| 5e wethouder | 100.000 | 50.000 | |||
| Toevoeging algemene reserve | 3.460.000 | 854.000 | |||
| Totaal incidentele lasten | 9.262.100 | 3.062.900 | 136.000 | ||
| Incidentele baten: | |||||
| Algemene dekkingsmiddelen | Leges persoonsdocumenten | 155.000 | |||
| Rentebaten | 611.000 | 187.000 | |||
| Incidentele compensatie Rijk bpp financiering | 1.035.000 | 343.000 | 127.000 | 148.000 | |
| Inzet reserve kabels en leidingen voor BLOEI | 80.700 | ||||
| Inzet egalisatiereserve algemene uitkering | 650.000 | ||||
| Inzet algemene reserve | 4.089.000 | 3.256.000 | 201.000 | ||
| Totaal incidentele baten | 6.620.700 | 3.786.000 | 328.000 | 148.000 | |
| Per saldo | 2.641.400 | -723.100 | -192.000 | -148.000 |
Overzicht structurele mutaties reserves
| Reserve dekking afschrijvingslasten | Onttrekking 2025 | Onttrekking 2026 | Onttrekking 2027 | Onttrekking 2028 |
|---|---|---|---|---|
| Museum Zierikzee fase 3 en 4 | 29.970 | 29.970 | 29.970 | 29.970 |
| Reconstructie Renesse | 6.800 | 6.800 | 6.800 | 6.800 |
| Reconstructie Haringvlietstraat Zierikzee | 16.787 | 16.787 | 16.787 | 16.787 |
| Inrichting Grevelingenhout - Hageweg Bruinisse | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 6.000 |
| Herinrichting parkeerterrein J. van Renesseweg | 6.380 | 6.380 | 6.380 | 6.380 |
| Herinrichting Mosselboomgaard Zierikzee | 8.609 | 8.609 | 8.609 | 8.609 |
| Opwaarderen locatie de Dreef Masterplan Renesse | 19.979 | 19.979 | 19.979 | 19.979 |
| Herinrichting Kerk-Dorpsplein Masterplan Bruinisse | 30.000 | 30.000 | 30.000 | 30.000 |
| Herinrichting Deestraat Masterplan Bruinisse | 16.000 | 16.000 | 16.000 | 16.000 |
| Flankerende maatregelen 3e fase Recreatie verdeelweg | 32.110 | 32.110 | 32.110 | 32.110 |
| Geluidsscherm Malta Zierikzee | 12.629 | 12.629 | 12.629 | 12.629 |
| Kunstgrasveld VV Bruse Boys | 30.000 | 30.000 | 30.000 | 30.000 |
| Aanleg sportcomplex Bruinisse | 32.242 | 32.242 | 32.242 | 32.242 |
| Herinrichting parkeerterrein Scheldestraat, Zierikzee | 8.929 | 8.929 | 8.929 | 8.929 |
| Uitbreiding Hatfieldpark Zierikzee inclusief parkeersysteem | 17.806 | 17.806 | 17.806 | 17.806 |
| Herinrichting parkeerterrein Strandweg/OudeVuur Burgh-Haamstede | 15.037 | 15.037 | 15.037 | 15.037 |
| Herinrichting parkeerterrein Oude Moolweg Renesse | 9.169 | 9.169 | 9.169 | 9.169 |
| 80 extra parkeerplaatsen Noorderpolder | 8.000 | 8.000 | 8.000 | 8.000 |
| Parkeerverwijzingen Zierikzee | 14.185 | 14.185 | 14.185 | 14.185 |
| Reconstructie Kraaijensteinweg Burgh Haamstede | 11.437 | 11.437 | 11.437 | 11.437 |
| Overige investeringen | 43.933 | 43.933 | 43.933 | 42.116 |
| Totaal | 376.002 | 376.002 | 376.002 | 374.185 |
Taakstellingen
Terug naar navigatie - TaakstellingenIn de begroting nemen we de volgende taakstellingen op:
| Taakstellingen | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|
| Maatregelen Hervormingsagenda Jeugd | 839.000 | 1.779.400 | 1.845.900 | 1.850.800 |
| Besparing kosten Jeugdhulp | 800.000 | 800.000 | 800.000 | |
| Totaal taakstellingen | 839.000 | 2.579.400 | 2.645.900 | 2.650.800 |
Taakstelling Hervormingsagenda Jeugd
Wij hanteren als uitgangspunt dat de meerjarige afname van de compensatiemiddelen jeugdhulp een evenredige afname van de lasten jeugdhulp met zich meebrengt. Deze afname van de kosten jeugdhulp is als taakstelling in de begroting opgenomen. Genoemde taakstelling is in onze begroting voor 50% afgedekt door een stelpost. Deze dient ter afdekking van het risico van het niet behalen van de Hervormingsagenda Jeugd en ook ter dekking van de benodigde investeringen maatregelen Hervormingsagenda Jeugd.
Taakstelling besparing kosten jeugdhulp
Op basis van de aanvullende begrotingscirculaire 2024 van de Provincie Zeeland mogen gemeenten in hun begroting rekening houden met een besparing van € 500 miljoen in 2026 en vanaf 2027 € 511 miljoen als gevolg van besparingen, die het Rijk uitwerkt. Het gaat om maatregelen, waardoor gemeenten minder middelen nodig hebben of waarbij alternatieve inkomsten gegenereerd worden (bijvoorbeeld door middel van de invoering van een eigen bijdrage). Ook draagt het Rijk het budgettaire risico ingeval (een deel van) deze maatregelen geen of niet tijdig doorgang vinden.